Bojownikom niepodległości

Ludwik Bondy

(1859-1928)

Urodził się 12 stycznia 1859 r. w Homlu. Syn Leopolda, lekarza, i Benigny z Szemietyłłów.
Uczył się w Moskwie i w 1877 r. uzyskał maturę w tamtejszym gimnazjum realnym.
Od 1878 r. należał do socjalistyczno-terrorystycznej organizacji „Narodna Wola”. Wobec groźby aresztowania w 1879 r. wyjechał do Genewy. Tam nawiązał kontakt z polskimi działaczami narodowymi, co doprowadziło do jego poczucia polskości.
W 1884 r. ukończył Wydz. Przyrodniczy w Genewie, po czym powrócił do kraju. Aresztowany na granicy, został na dwa lata zesłany do guberni wołogodzkiej. Tam ponownie uzyskał maturę w 1886 r. Po odbyciu kary przyjechał do Warszawy, gdzie po rozlicznych staraniach podjął studia na wydz. lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego i w 1891 r. otrzymał dyplom lekarski.
Pracował na oddziałach szpitalnych dr. T. Dunina i L. Andersa. Odbył studia pediatryczne w Wiedniu i w 1894 r. zamieszkał w Łodzi.
Tam pracował jako pediatra i higienista szkolny.
Od 1897 r. należał do Ligi Narodowej, a potem Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego oraz tajnego Tow. Oświaty Narodowej. Zajmował się kolportażem nielegalnej literatury, organizowaniem kół oświatowych, bibliotek, kursów dla nauczycieli szkół ludowych.
Po wyłonieniu przez Tow. Oświaty Narodowej odrębnej sekcji robotniczej (1901 r.), przekształconej w 1905 r. w Narodowy Zw. Robotniczy prowadził pracę narodową wśród robotników. Współorganizator strajku szkolnego (1905 r.), podczas którego został aresztowany przez władze rosyjskie i przejściowo więziony. Był członkiem redakcji tajnego pisma „Robotnik Polski”.
W 1909 r. przeniósł się z Łodzi do Warszawy. W tym też roku wystąpił ze Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego.
Po wybuchu I wojny światowej zaprzestał aktywności politycznej. Pracował (od 1914 r.) jako ordynator. Po zajęciu miasta przez Niemców (1915 r.) zainicjował i zorganizował w Komitecie Obywatelskim akcję dożywiania dzieci w ochronach i szkołach. Po wznowieniu działalności Macierzy Szkolnej (1916 r.) był czynny w zakresie higieny szkolnej.
W latach 1918-1920 pracował jako dyrektor domu wychowawczego im. Baudouina.
Zmarł 22 września 1928 r. w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym na Powązkach w Warszawie kwat. I.
Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości.
Żonaty (od 1892 r.) z Bronisławą Wilkańcówną (zob.).

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1932
Źródła

W. Łaciński, w: Polski Słownik Biograficzny t. II z 1936; „Monitor Polski” nr 64/1932.