Bojownikom niepodległości

Maksymilian Landau

(1882-1940)

landau maksymilianUrodził się 8 marca 1882 r. w Kamionce Strumiłowej. Syn Ludwika oraz Rozalii z Wolkenbergów.

Ukończył gimnazjum w Brodach (1900 r.) i Wydz. Filozoficzny Uniwersytetu Lwowskiego (1904 r.). Uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich i w latach 1902-1903 pracował w VI gimnazjum, a od 1904 r. do wojny w gimnazjum w Brodach.

Należał do Drużyn Bartoszowych, był członkiem ich Rady Naczelnej. W 1911 r. komisarz chorągwi brodzkiej. W listopadzie tego roku zorganizował kurs Drużyn Bartoszowych w Brodach.

W czasie I wojny światowej w sierpniu 1914 r. utworzył w Szwajcarii komp., którą przyprowadził do Legionów. Początkowo żołnierz Legionu Wschodniego, po jego rozwiązaniu służył w artylerii Legionów. Mianowany 14 marca 1915 r. chor. art., był oficerem 2 baterii, a później baterii górskiej „ekwadorek”. Z dniem 1 maja 1916 r. awansował na ppor. art. Ostatecznie w 1 part LP dowodził baterią. Od 17 do 31 stycznia 1917 r. przebywał na kursie Szkoły Strzeleckiej Artylerii w Rembertowie. Od 1 lipca w zastępstwie dowodził II dyonem.

Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. wcielony do armii austro-węgierskiej, służył w niej do czerwca 1918 r. Następnie w POW. Na rozkaz płk. Edwarda Rydza-Śmigłego wyjechał do Niemiec, gdzie bezskutecznie usiłował przedostać się do więzionego w Magdeburgu Józefa Piłsudskiego.

Od 1 listopada 1918 r. w WP. Początkowo przydzielony do dowództwa Armii „Wschód”, później przeszedł do szkolnictwa wojskowego. Do sierpnia 1919 r. instruktor w Korpusie Kadetów w Krakowie-Łobzowie. Awansowany na kpt. art., był instruktorem w Szkole Podoficerskiej Artylerii w Krakowie i Toruniu. Jako mjr art. w kwietniu 1920 r. objął dowództwo II dyonu 4 pap. Na jego czele uczestniczył w walkach przeciwko bolszewikom.

22-27 maja 1920 r. Grupa Operacyjna ppłk. Topolińskiego miała zadanie odzyskania utraconej linii rz. Berezyny. W akcji odparcia ataku nocnego odznaczył się mjr Landau, dowódca artylerii grupy. Wśród ataku i gęstego ognia nieprzyjaciela przybył na najwyższy szczyt z trzech stron otoczonej i ostrzeliwanej pozycji, na punkt obserwacyjny, aby czuwać nad działalnością i skutecznością ognia swojej artylerii. Wielokrotnie podczas kampanii nad Berezyną odznaczył się mjr Landau kierując ogniem swoich baterii – pod sokółkami, pod Malinówką, pod Karoliną, Ulesiem, Lipskiem. W ofensywie – przy straży przedniej, w odwrocie – ostatni.

Po wojnie, zweryfikowany jako mjr art. z 1 czerwca 1919, był (początkowo jako p.o.) zastępcą dowódcy 4 pap. Awansowany 1 stycznia 1927 r. na ppłk. art., od 13 marca 1928 do maja 1932 r. dowodził pułkiem manewrowym artylerii (potem: 31 pal). Przeniesiony do służby uzbrojenia, od maja 1932 r. sprawował funkcję zastępcy kierownika Wojskowych Zakładów Zaopatrzenia Uzbrojenia. 30 czerwca 1934 r. przeszedł w stan spoczynku.

Podjął wówczas pracę w szkolnictwie. Sprawował funkcję dyrektora prywatnego gimnazjum i liceum im. E. Ronthalera w Warszawie.

Był dziejopisem 1 part LP.

Podczas kampanii 1939 r. znalazł się we Lwowie. Zmobilizowany do WP, 12 września objął funkcję dowódcy artylerii obrony Lwowa. Po kapitulacji załogi (22 września) dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku.

W kwietniu lub maju 1940 r. zamordowany w Charkowie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie (2007) awansował na płk.

Opublikował: Wymarsz II brygady Legionów Polskich 30 września 1914 r., „Polska Zbrojna” nr 267, 268/1927; Historia artylerii Legionów Polskich, „Polska Zbrojna” nr 334/1932; Materiały do historii artylerii Legionów Polskich, „Przegląd Artyleryjski” 1-7, 9-12/1933, 1-10, 12/1934, 1-12/1935, 1-4, 6, 8/1936; Bój pod Tarłowem 30.VI.-2.VII.1915 (materiały do historii Legionów Polskich), „Przegląd Artyleryjski” 5/1939; Organizacja artylerii Legionów Polskich, „Żołnierz Legionów i POW” nr 3-4/1939; Pamięci poległych artylerzystów, „Żołnierz Legionów i POW” nr 3-4/1939.

Żonaty (od 1921 r.) z Zofią Jozajtis.

Poświęcono mu tablicę pamiątkową w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 132/1931
Źródła

K. Banaszek, W.K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000; Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; W. Chocianowicz, Dzieje 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1967; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 3, Warszawa 2006; R. Dalecki, Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r., Rzeszów 1939; Drużyny Bartoszowe 1908-1914, Lwów 1939; Encyklopedia Wojskowa t. IV, Warszawa 1934; M. Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, Warszawa 2010; A. Leinwand, Dokumenty obrony Lwowa 1939, Warszawa 1997; A. Lenkiewicz, Kawalerowie Polski Niepodległej. Z „Listy Katyńskiej”, Wrocław brw; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 132/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; P. Zarzycki, 31 Pułk Artylerii Lekkiej, Pruszków 1996.