Bojownikom niepodległości

Marcin Stanisław Freyman

(1898–1940)

Marcin Stanisław FreymanUrodził się 31 stycznia 1898 r. w Bachmaczu na Ukrainie. Syn Aleksandra i Olgi z Kwaśnickich. Brat Jana (zob.).

Ukończył szkołę realną w Kiszyniowie, maturę uzyskał w szkole handlowej w Żytomierzu (1917).

W czasie I wojny światowej w maju 1917 r. powołany do służby w armii rosyjskiej, od grudnia służył w II Korpusie Polskim. Był żołnierzem 5 puł. Należał także do POW. Po bitwie pod Kaniowem i kapitulacji korpusu (12 maja 1918) dostał się do niewoli niemieckiej.

Od listopada 1918 r. w WP. Służył w 2 puł, awansując kolejno do stopnia plut. Skierowany w 1919 r. do Szkoły Podchorążych w Warszawie, kształcił się też w Oficerskiej Szkole Jazdy pod Przemyślem. W maju 1920 r. w stopniu ppor. kaw. powrócił do pułku.

17 sierpnia 1920 r., z czwartym szwadronem szarżując pod wsią Kaniewo na oddziały piechoty bolszewickiej obchodzącej lewe skrzydło 18 DP, ppor. Freyman wraz ze swym plutonem rzucił się pod ogień artylerii na 2 kaemy, które zdobył wraz z jeńcami. Przyczynił się do odrzucenia wroga z zajmowanych pozycji, jak również do zaprzestania silnych ataków skierowanych przeciwko naszej piechocie i do utrzymania przerwy w nieprzyjacielskim froncie, dokonanej poprzednio przez naszą kawalerię.

Po zakończeniu wojny do 1923 r. pełnił służbę jako zastępca dowódcy szw. oraz dowódca szkoły podoficerskiej 2 puł. Zweryfikowany jako por. kaw. ze starszeństwem z 1 sierpnia 1920 r. W latach 1925–1928 komendant uzupełnień koni w Warszawie. Awansowany 1 stycznia 1929 r. na rtm. kaw., w tym też roku ukończył kurs dowódców szwadronów i został skierowany na studia do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ich ukończeniu od 1931 r. był I oficerem sztabu 2 DK. W 1934 r. został dowódcą szw. w 1 pszwol. Od 1935 r. w Dep. Kawalerii MSWojsk. Awansowany 1 stycznia 1936 r. na mjr. dypl. kaw., w 1937 r. został szefem sztabu Mazowieckiej BK.

Miłośnik koni, sprawował funkcję sekretarza generalnego Tow. Międzynarodowych Konkursów Hippicznych, był ich organizatorem.

Jako szef sztabu Mazowieckiej BK wziął udział w kampanii 1939 r. Ranny 10 września, został ewakuowany na tyły, gdzie dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku.

W kwietniu lub maju 1940 r. zamordowany w Charkowie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie (2007) awansował na ppłk.

Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Źródła

K. Banaszek, W.K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000; Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; Z. Godyń, Straty spośród kawalerzystów i pancernych z rak sowieckich w II wojnie światowej, Londyn 1976; „Monitor Polski” nr 167/1932; Rocznik oficerów kawalerii 1930; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; B. Tuszyński, Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939–1945, Warszawa 1999.