Bojownikom niepodległości

Maria Iżykiewiczówna

(1899–po 1938)

Maria IżykiewiczównaUrodziła się 19 października 1899 r. w Warszawie. Córka Józefa i Aleksandry z Celińskich (zob.). Siostra Natalii (zob.). Ukończyła gimnazjum w Kijowie, studiowała na Wolnej Wszechnicy Polskiej. Przed wojna należała do skautingu, od kwietnia 1918 r. do POW w Kijowie ps. „Rawicz”, „Grażyna”, „Rawiczówna”, „Sława”. Ukończyła kurs podoficerski tej organizacji. Ob. Iżykiewiczówna Maria (...) odznaczała się wielką ofiarnością i gorliwością. W domu jej przez cały czas były przechowywane archiwa i dokumenty P.O.W. Za czasów okupacji bolszewickiej, ob. Iżykiewiczówna była przydzielona do Komendy Placu i, pełniąc jednocześnie obowiązki wywiadowczyni, załatwia wszelkie sprawy bieżące Komendy Placu, jak to: wynajduje lokale konspiracyjne, przyjmuje i wysyła kurierów, odbiera raporty z Okręgów. Powyższe prace sa związane z wielkim niebezpieczeństwem i narażeniem życia. 14 czerwca 1919 r. ob. Iżykiewiczówna dostaje rozkaz przewiezienia raportów do Kraju. Przechodzi front bolszewicki w okolicach Dubna podczas najintensywniejszej w tym czasie akcji bolszewickiej, a po upływie 14 dni z rozkazami i pieniędzmi, przesłanymi przez Nacz. Dow. W.P., przechodzi powtórnie front i dostarcza takowe Kom. Nacz. Nie zważając na zmęczenie i ciężkie warunki, ob. Iżykiewiczówna w dalszym ciągu prowadzi pracę wywiadowczą aż do grudnia 1919 r. W grudniu z rozkazu Kom. Nacz. po raz trzeci przechodzi front i dostarcza raporty Nacz. Kom. W.P. Podczas wojny polsko-bolszewickiej instruktorka oświatowa na froncie. W latach 1920-1924 pracowała w Tow. im. J. Piłsudskiego. Następnie była nauczycielką w gimnazjum żeńskim w Puławach. Później uczestniczyła w działalności Zw. Młodzieży Wiejskiej. Przewodniczyła Zw. Strzeleckiemu w Bojarowie, potem zajmowała stanowisko przewodniczącej PWK w Bydgoszczy. Zmarła po 1938 r. Odznaczona Krzyżem Niepodległości z mieczami i Krzyżem Walecznych. Zaślubiła (8 X 1930) Tytusa Jemielewskiego (zob.), miała z nim syna (zm. 1938) i córkę.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 87, 156/1931
Źródła

A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW-Wschód, 1914-1921, Olsztyn 2012; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 87, 156/1931; I. Ziemiański, Praca kobiet w P.O.W.-Wschód, Warszawa 1933.