Bojownikom niepodległości

Marian Antoni Ogórkiewicz

(1898–1962)

Urodził się 8 września 1898 r. w Witkowie pow. Gniezno. Syn Aleksandra, kupca, i Marii z Włosików (Własików?).

W roku 1905 brał udział w strajku szkolnym. Od roku 1908 uczył się w Królewskim Gimnazjum Gnieźnieńskim, które ukończył w 1916 r. Od roku 1912 należał do Towarzystwa T. Zana. Brał udział w pracy oświatowej w Gnieźnie, a od roku 1914 we Wrześni.

Podczas I wojny światowej powołany do armii niemieckiej. Walczył na froncie zachodnim. Ranny nad Marną pod Dormand. W grudniu 1918 r. zdemobilizowany.

Uczestnik powstania wielkopolskiego, dowódca plut. artylerii w Grupie „Leszno”. Mianowany ppor. art. Od marca 1919 r. jako dowódca baterii brał udział w walkach z Ukraińcami na terenie Małopolski. Następnie jako adiutant I dyonu 15 pap uczestniczył w wojnie z Rosją bolszewicką 1919–1920. Zweryfikowany jako por. art. z 1 czerwca 1919 r., awansowany 15 sierpnia 1924 r. na stopień kpt. art., służył w 15 pap (1923, 1924). Następnie (1928) oficer w sztabie 15 DP. W latach 1928–1930 studiował na Wydz. Konsularnym Wyższej Szkoły Handlowej w Poznaniu, a w latach 1930–1932 w WSWoj w Warszawie. Następnie służył jako I oficer sztabu 12 DP oraz w Oddz. III Sztabu Głównego. 1 stycznia 1934 r. awansował na mjr. dypl. art. Od 1938 r. dowodził I dyonem 1 pac. 19 marca 1939 r. awansował na ppłk. dypl. art. Od maja w Sztabie Głównym.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. kierownik samodz. referatu w Oddz. III Sztabu Naczelnego Wodza. Po agresji sowieckiej z 17 września przeszedł do Rumunii, gdzie został internowany. W lutym 1940 r. przedostał się do Francji. Powołany do służby czynnej w Wojsku Polskim, został oficerem sztabu w Inspektoracie Szkolenia Ministerstwa Spraw Wojskowych. Podczas kampanii francuskiej był oficerem ewakuacyjnym w Bordeaux. Po upadku Francji od czerwca 1940 r. w Wlk. Brytanii. Został szefem oddz. wyszkolenia w Dowództwie WP w Szkocji, a od sierpnia 1941 r. szefem sztabu 1 BStrz. W 1942 r. został szefem sztabu grupy wojsk wsparcia 1 DPanc, a potem (1942–1944) szefem wydz. ogólnego w MON. Od 1944 r. szef samodz. wydz. ds. niemieckich MON i kierownik akcji podziemnej polsko–brytyjskiej na terenie Francji i Niemiec. W styczniu 1945 r. awansował na płk. dypl. art., zajmował stanowisko zastępcy generała do zleceń ministra ON. W tym też roku powołany do komisji doradczej NW w korpusie oficerów artylerii. Po zakończeniu wojny oddany do dyspozycji szefa Sztabu Głównego, w 1948 r. został zdemobilizowany.

Po wojnie pozostał na emigracji. Pracował między innymi w ambasadzie USA, zajmował się nadzorem dostaw wyposażenia dla wojsk NATO. Był prezesem Rady Klubu Związku Polskich Ziem Zachodnich. Zmarł 21 marca 1962 r., został pochowany na Cmentarzu Gunnersbury kwat. D.

Odznaczony Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi z mieczami, Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Waldyną N., miał syna Ryszarda, prof., eksperta i konsultanta z technologii budowy broni pancernej.

Źródła

W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; K. Grodziska, Polskie groby na cmentarzach Londynu, Kraków 1995; S. Ogórkiewicz, w: www.absolwent.gniezno.pl (dostęp 5 III 2018); „Monitor Polski” 1932, nr 167; Rocznik oficerski 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; A. Suchcitz, „Non omnis moriar”… Polacy na londyńskim cmentarzu Brompton, Warszawa 1992.