Bojownikom niepodległości

Marian [Właśc Fornal] Bolesławicz

(1890-1980)

Marian [Właśc Fornal] BolesławiczUrodził się 6 sierpnia 1890 r. w Rzeszowie. Syn Zygmunta. Ukończył tamtejsze I Gimnazjum (1912 r.), po czym studiował filozofię i prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Odbył obowiązkową służbę wojskową w armii austro-węgierskiej w charakterze jednorocznego ochotnika, uzyskując stopień chor. rez. art. Od początku 1912 r. należał do Zw. Strzeleckiego. Był instruktorem i zastępcą komendanta okręgu rzeszowskiego. W czasie I wojny światowej zmobilizowany do armii austro-węgierskiej, 15 sierpnia 1914 r. przeszedł do oddziałów strzeleckich. Dowodził 1 komp. w półbaonie uzupełniającym Mariana Kukiela, z którym 26 września dołączył do 1 pp LP. W nowosformowanym VI baonie kompania ta otrzymała nr 1. 9 października 1914 r. mianowany ppor. piech. 15 listopada przeniósł się do artylerii. Podczas bitwy pod Krzywopłotami po zranieniu mjr. Mieczysława Trojanowskiego powołany na szefa sztabu oddziału legionowego. Następnie służył kolejno w 4 i 5 baterii oraz dowodził kolumną amunicyjną II dyonu artylerii LP. 20 czerwca 1915 r. mianowany por. art. ze starszeństwem z 15 maja. W lutym 1916 r. chory, leczył się w Krakowie. W końcu kwietnia został dowódcą 2 baterii w I dyonie haubic. W zastępstwie dowodził też dyonem. W okresie od 2 do 16 stycznia 1917 r. przebywał na kursie w Szkole Strzeleckiej Artylerii w Rembertowie. Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. wcielony do armii austro-węgierskiej, walczył na froncie rosyjskim. W okresie rozpadu Austro-Węgier przebywał w Zakopanem. Był organizatorem oddziałów polskich w nowotarskim. Od 6 listopada 1918 szłużył w Oddz. VI (artylerii i broni) DOGen Kraków. 18 listopada awansował na kpt. art. ze starszeństwem z 1 listopada. 11 stycznia 1919 r. został mianowany szefem biura redakcji „Rozkazów DOGen Kraków”. 7 kwietnia na krótki okres czasu przeniesiony do Dowództwa Artylerii w Krakowie. W okresie od kwietnia do września 1919 r. pełnił funkcję szefa artylerii DOGen Warszawa, do października służył w dowództwie armii gen. J. Hallera, a następnie do grudnia w MSWojsk. Od 2 stycznia do 17 kwietnia 1920 r. był słuchaczem wojennego kursu Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie. Po jego przerwaniu został zastępcą szefa Oddz. II 4 Armii, a wkrótce potem zastępcą szefa oddz. w Dowództwie Etapów na Ukrainie. Od sierpnia 1920 r. szef wydz. ogólnego DOGen Warszawa. Od 1 stycznia do połowy września 1921 r. słuchacz Szkoły Sztabu Generalnego. Po jej ukończeniu objął funkcję zastępcy szefa sztabu DOGen Warszawa (potem DOK nr I). Zweryfikowany jako ppłk SG art. z 1 czerwca 1919, od października 1924 do stycznia 1926 r. służył w Oddz. IV Sztabu Generalnego. W grudniu 1924 r. awansował na płk. SG art. ze starszeństwem z 15 sierpnia. Później od listopada 1925 do 31 października 1926 r. dowodził 27 pap. W okresie od listopada 1926 do listopada 1928 r. był szefem sztabu DOK nr V w Krakowie, po czym do 1 stycznia 1930 r. szefem Oddz. IV Sztabu Głównego. Od 5 lutego 1930 do października 1935 r. pomocnik dowódcy OK nr V, potem od 30 października do wojny piastował analogiczną funkcję w DOK nr IV w Łodzi. Od 1929 r. przewodniczył komisji Legionów Polskich w Komitecie Krzyża i Medalu Niepodległości. Podczas kampanii 1939 r. dowodził etapami Armii „Łódź”, zaś od 13 września organizował obronę w rejonie Dorohusk-Włodzimierz Wołyński-Kowel. Po 17 września dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w niej (m.in. w obozie w Griazowcu) do sierpnia 1941 r. Zwolniony, od września 1941 do maja 1942 r. dowodził 9 DP w ZSSR i Palestynie. Po rozwiązaniu dywizji był zastępcą dowódcy, potem dowódcą, Bazy i Etapów Armii Polskiej na Wschodzie (czerwiec 1942-czerwiec 1943). Od lipca do listopada 1943 r. służył w dowództwie Jednostek Wojska w Wlk. Brytanii, po czym do stycznia 1945 r. pozostawał w sztabie Naczelnego Wodza. Od stycznia 1945 do września 1946 r. był członkiem Wojskowego Trybunału Orzekającego. Później do demobilizacji w PKPR. Osiedlił się w Londynie. Uczestniczył w życiu politycznym emigrantów. W czasie konfliktu gen. Władysława Andersa z prezydentem Augustem Zaleskim opowiedział się po stronie tego ostatniego. Członek II Rady RP (27 marca 1958-26 stycznia 1963 r.), powołany do niej przez prezydenta RP. Z dniem 15 sierpnia 1962 r. mianowany honorowym gen. bryg. Był honorowym prezesem Zarządu Głównego Zw. Legionistów i Peowiaków, zaś od 1978 r. członkiem Rady Naczelnej Ligi Niepodległości Polski. Zmarł 9 stycznia 1980 r. w Londynie. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Gunnersbury kwat. J. Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 2 i 4 kl., Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie złotym Krzyżem Zasługi, rumuńskim orderem Korony Rumunii 3 kl. Żonaty (od 1919 r.) z Aldoną Marią Januszewską (zob.), miał z nią córki.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 18/1931
Źródła

W. Chocianowicz, Dzieje 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1967; W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; „Dziennik Polski, Dziennik Żołnierza” nr 11, 16/1980; Encyklopedia Wojskowa t. I, Warszawa 1931; K. Grodziska, Polskie groby na cmentarzach Londynu, Kraków 1995; T. Kasprzycki, Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934; Kierownictwo obozu niepodległościowego na obczyźnie 1945-1990, Londyn 1996; W. Kozłowski, Artyleria polskich formacji wojskowych podczas I wojny światowej, Łódź 1993; T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991; Materiały do historii I Brygady, „Żołnierz Legionów i POW” nr 3-4/1939; „Monitor Polski” nr 18/1931; Z. Moszumański, Z. Kozak, Wojenne szkoły dla oficerów artylerii [1914-1921], Pruszków brw; Z. Puchalski, T. Wawrzyński, Krzyż i Medal Niepodległości, Warszawa 1994; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; ; P. Stawecki, Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław 1997; K. Stepan, Prawie jak słownik, „Mars” t. 20/2006.