Bojownikom niepodległości

Mateusz Iżycki

(1898–1952)

Mateusz IżyckiUrodził się 22 lutego 1898 r. w Odessie. Syn Aleksandra i Zofii z Koźmińskich. W 1916 r. podjął studia w Akademii Rolniczej w Moskwie. W tym też roku powołany do armii rosyjskiej, służył w 12 phuz. W lutym 1917 r. przeniesiony do Szkoły Kawalerii. Następnie w 2 pułku kirasjerów gwardii. Od grudnia 1917 r. w III Korpusie Polskim. Od połowy stycznia 1918 r. w stopniu pchor. w 3 szw. 7 puł aż do jego rozbrojenia przez Austriaków w 1918 r. Następnie w POW KN3. Potem przedostał się do Warszawy. Od listopada 1918 r. w WP. Początkowo był żołnierzem Legii Akademickiej, a od grudnia 1918 do stycznia 1921 r. 12 puł. Dowodził plut. w szw. Osieczy Lwowa, był adiutantem pułku oraz dowódcą szw. Walczył z Ukraińcami i bolszewikami. Następnie służył w Adiutanturze Generalnej Naczelnika Państwa i NW. Zweryfikowany jako por. kaw. z 1 czerwca 1919 r., od listopada 1922 do października 1924 r. słuchacz WSWoj w Warszawie. Z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansował na rtm. kaw. Po ukończeniu szkoły ukończył kurs pilotażu, po czym przydzielony został do Oddz. IIIa Biura Ścisłej Rady Wojennej. W 1925 r. przeniesiony do lotnictwa, dowodził esk. 1 plotn. Jednocześnie studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1927-1929 sprawował funkcję attaché lotniczego w Turcji. Odbył staż w afrykańskim lotnictwie francuskim. W 1931 r. otrzymał I nagrodę za najlepsze osiągnięcie wysokości na międzynarodowym konkursie lotniczym w Zagrzebiu. W tym też roku objął funkcję dowódcy 31 esk. liniowej 3 plotn. Następnie szef sztabu Grupy Lotniczej. 1 stycznia 1934 r. awansował na mjr. dypl. pil. Od 1935 do 1936 r. dowodził I, a potem II, dyonem 3 plotn. Potem do listopada 1938 r. wykładowca, później dyrektor nauk, w Wyższej Szkole Lotniczej. 19 marca 1938 r. awansował na ppłk. dypl. pil. W listopadzie został zastępcą dowódcy 3 plotn. Podczas kampanii 1939 r. dowódca lotnictwa Armii „Łódź”, a od 10 września Armii „Warszawa”. 25 września wyleciał samolotem z oblężonego miasta, przedostając się na Węgry. Potem dotarł do Francji. Tam od października 1939 do czerwca 1940 r. był szefem Oddz. III Dowództwa Lotnictwa. Po upadku Francji od jesieni tego roku był dowódcą Polskiego Oddziału Transportowego w Afryce. 1 września 1941 r. awansował do stopnia płk. dypl. pil. Na początku 1942 r. został Delegatem PSP na Środkowym Wschodzie. 14 września 1943 r. mianowany Inspektorem Polskich Sił Powietrznych. Z dniem 1 marca 1944 r. awansował na gen. bryg. W kwietniu 1944 r. objął funkcję dowódcy PSP i sprawował je do stycznia 1948 r. Po demobilizacji zamieszkał w Wlk. Brytanii. Przyjął obywatelstwo brytyjskie. Zmarł 12 lutego 1952 r. w Gemeppes k. Lyonu. Pochowany na Cmentarzu Northwood pod Londynem. Odznaczony orderem Virtuti Militari 4 i 5 kl., trzykrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi z mieczami, złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości, francuską Legią Honorową 5 kl., holenderskim orderem /Oranie Nassau 2 kl. i rumuńskim orderem Gwiazdy Rumunii 5 kl. Żonaty z Krystyną Jackowską, miał z nią córkę Ewelinę (ur. 1930) zamężną Potocką. Jest patronem estakady w Krakowie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937
Źródła

W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; L. Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985; A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW-Wschód, 1914-1921, Olsztyn 2012; T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 64/1937; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; A. Suchcitz, w: Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945 t. II (1914-1921) cz. 2, Koszalin 1993; Ułani Podolscy. Dzieje Pułku Ułanów Podolskich 1809-1947, Londyn 1982.