Michał Grażyński [właśc. Kurzydło]

Urodził się 12 maja 1890 r. w Gdowie, Krakowskie. Syn Michała, nauczyciela, i Marianny z Zastawniaków.

Ukończył gimnazjum św. Anny w Krakowie (1909 r.), a następnie studia historyczne na Wydz. Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując doktorat (1914 r.).

Członek Tow. Numizmatycznego, w którym był należał do komisji inwentaryzacji zbiorów i konserwatorskiej. Publikował na łamach „Wiadomości Numizmatyczno-Historycznych”.

Członek „Zarzewia” i Polskich Drużyn Strzeleckich ps. „Michał Sowa”. W styczniu 1913 r. był założycielem XXVIII PDS w Gdowie. Mianowany st. szer. 9 listopada przeniesiono go do rezerwy organizacji.

Od 9 maja 1913 r. pracował jako nauczyciel języka polskiego i geograii w I gimnazjum w Stanisławowie.

W czasie I wojny światowej 3 sierpnia 1914 r. został zmobilizowany do armii austro-węgierskiej. Służył w 1 komp. baonu uzupełniającego 13 pp. Uczestniczył w działaniach na froncie rosyjskim. Jesienią ciężko ranny w bitwie pod Gołaczowem, leczył się w szpitalu w Pradze. Po rekonwalescencji w kadrze 13 pp, a potem w komendzie placu w Krakowie.

Równolegle studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Od listopada 1918 r. w WP. Służył w pionie propagandy w Oddz. II Sztabu Generalnego. W lutym 1919 r. został zastępcą przewodniczącego Głównego Komitetu Plebiscytowego Spisko-Orawskiego w Nowym Targu. Od sierpnia 1920 r.jako „Borelowski” był szefem wydz. organizacyjnego POW Górnego Śląska (potem: Centrali Wychowania Fizycznego). 25 listopada 1920 r. został zatwierdzony w stopniu por. piech. (z dniem 1 kwietnia). Od połowy stycznia 1921 r. służył w Dowództwie Obrony Plebiscytu, pracował nad reorganizacją struktury oddziałów zbrojnych, współpracował z kierownictwami polskich organizacji społecznych (m.in. z harcerstwem). Podczas III powstania śląskiego (od maja 1921 r.) szef sztabu grupy „Wschód”. Wbrew koncepcjom Wojciecha Korfantego był zwolennikiem kontynuowania walki zbrojnej. Jeden z organizatorów buntu w dowództwie Grupy „Wschód”. 15 lipca 1921 r. uwolniony przez sąd polowy z oskarżeń o zdradę stanu. Następnie w rezerwie. Zweryfikowany jako kpt. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.

Od 1 października 1921 do 31 sierpnia 1923 r. pracował jako st. asystent na Wydz. Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. We wrześniu 1922 r. otrzymał drugi doktorat, tym razem w dziedzinie prawa. Następnie zatrudniony jako asystent w Archiwum Ziemskim w Krakowie, w rzeczywistości prowadził działalność konspiracyjną na terenie Śląska Opolskiego. W styczniu 1925 r. objął na krótki okres czasu stanowisko dyrektora dep. w Ministerstwie Reform Rolnych. Od 28 sierpnia 1926 r. wojewoda śląski. Szczególną wagę przykładał do rozwoju szkolnictwa. Dążył do ograniczenia wpływów mniejszości niemieckiej. Poparł budowę Muzeum Śląskiego, wspierał Teatr Polski, Tow. Przyjaciół Nauk na Śląsku, Polskie Radio oraz Zw. Polaków w Niemczecch.

Członek Tow. Patriotycznego, od maja 1926 r. był współorganizatorem Zw. Naprawy Rzeczypospolitej. Od lutego 1927 r. przewodniczący Zarządu Oddziału Śląskiego ZHP. Na XI Zjeździe Walnym ZHP (1-2 lutego 1931) wybrany przewodniczącym ZHP. Ponadto przewodniczący Biura Skautów Słowiańskich (1934-1936).

Prezes Śląskiego Okręgu Wojewódzkiego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, wiceprezes Federacji Zw. Polskich Obrońców Ojczyzny.

Podczas kampanii 1939 r. 5 września mianowany ministrem Propagandy. Po agresji sowieckiej z 17 września opuścił kraj i w październiku dotarł do Francji. Tam utworzył Naczelny Komitet Wykonawczy, uznawany przez Międzynarodowe Biuro Skautów za reprezentację ZHP, i stanął na jego czele (9 października 1939). Z powodu swojej przedwojennej działalności został pozbawiony przez rząd gen. Władysława Sikorskiego funkcji przewodniczącego ZHP i, powołany 18 kwietnia 1940 r. do służby czynnej w WP, przydzielony do Stacji Zbornej w Vichy. Po upadku Francji od czerwca 1940 r. w Wlk. Brytanii. W październiku przydzielony do Stacji

Zbornej w Rothesay na wyspie Bute. Po śmierci gen. Sikorskiego od 1943 r. ponownie w czynnej służbie wojskowej. Wysłany do Stanów Zjednoczonych, a potem na Seodkowy Wschód. Po zakończeniu wojny awansował do stopnia ppłk. piech.

Zdemobilizowany, zamieszkał w Wlk. Brytanii.

Należał do współzałożycieli piłsudczykowskiej Ligi Niepodległości Polski i był jej wieloletnim przewodniczącym. Przewodniczący ZHP poza granicami kraju (2 lutego 1946-3 marca 1951), do listopada 1960 r. uważał, że zachował funkcję przewodniczącego ZHP, którą piastował do 1939 r.

Zmarł 10 grudnia 1965 r. potracony przez samochód w Londynie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Putney Vale kwat. 12.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 2 i 3 kl., Krzyżem Niepodległości z mieczami, Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi, złotym Wawrzynem Akademickim, orderem Korony Jugosławii 2 kl. i Korony Włoch 3 kl.

Żonaty z Heleną z Gepnerów Śliwowską, miał syna Michała.

Posiadał honorowe obywatelstwo Jastrzębia-Zdroju i Chorzowa, jest patronem ulic w Bielsku-Białej, Gliwicach, Jankowicach, Jastrzębiu-Zdroju, Katowicach, Mikołowie, Rybniku,Ustroniu i Zabrzu.