Bojownikom niepodległości

Mieczysław Bigoszewski

(1899–1964)

Urodził się 1 stycznia 1899 r. w Skarżysku-Kamiennej. Syn Eugeniusza, ziemianina, i Józefy z Bojakowskich.

Od 1910 r. uczył się w szkole technicznej, a od 1913 r. w gimnazjum w Kielcach.

W czasie I wojny światowej w 1915 r. ewakuowany w głąb Rosji, kontynuował naukę w szkole realnej w Orszy, a od 1917 r. w szkole realnej Kijowskiego Komitetu Pomocy Uchodźcom w Kijowie.

Od lipca 1917 r. był członkiem Gwardii Narodowej, a od grudnia żołnierzem pierwszego polskiego oddziału partyzanckiego na Ukrainie. Po jego rozbiciu przez bolszewików w lutym 1918 r. podjął służbę w 2 puł I Korpusu Polskiego. Po demobilizacji korpusu w lipcu powrócił do Kielc.

Od października pracował w konspiracyjnym biurze werbunkowym w Kielcach, a od listopada służył w WP. Był (w stopniu kpr.) zastępcą dowódcy plut. w szw. ułanów pow. sokołowskiego. W marcu z całym szw. przydzielony do 1 pszwol. Uczestniczył w walkach z bolszewikami na froncie litewsko-białoruskim i na Ukrainie. W czerwcu 1920 r. odkomenderowany na kurs maturalny, zorganizowany przez DOGen Kielce, w lipcu awansował na pchor. i powrócił do 1 pszwol na stanowisko dowódcy plut.

Zweryfikowany jako por. kaw. ze starszeństwem z 1 czerwca 1920 r., dowodził plut. W okresie od września do grudnia 1922 r. przebywał na kursie w Centralnej Szkole Gimnastyki i Sportów w Poznaniu. Aż do 1939 r. oficer 1 pszwol. Od czerwca 1923 r. dowodził plut. w szkole podoficerskiej pułku. Potem kolejno dowódca plutonu liniowego (od grudnia 1924), komendant szkoły podoficerskiej (od stycznia 1925), dowódca plut. (od grudnia 1925), dowódca plut. w szkole podoficerskiej (od lutego 1926 r.), dowódca plut. (od czerwca 1926), dowódca szw. (od lutego 1928). Awansowany 1 stycznia 1929 r. na rtm. kaw., w lutym objął stanowisko komendanta szkoły podoficerskiej. Ukończył kurs dowódców szw. w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (październik 1929-maj 1930). We wrześniu 1930 r. został ponownie dowódcą szw., zaś od 1932 r. oficerem materiałowym pułku. W 1931 r. dowódca 2 DK gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski napisał w jego opinii: jeden z najlepszych młodszych oficerów naszej kawalerii. Po ukończeniu kursu w Centrum Wyszkolenia Piechoty (wrzesień-listopad 1933) od marca 1934 r. dowodził szw. zapasowym. Z dniem 1 stycznia 1936 r. otrzymał stopień mjr. kaw. W październiku tego roku został kwatermistrzem pułku.

Podczas kampanii 1939 r. początkowo w II rzucie, 7 września objął funkcję kwatermistrza pułku. Ranny, 27 września dostał się do niewoli niemieckiej. Leczył się w szpitalu w Krakowie, skąd po dwóch miesiącach został zwolniony. Przyjechał wówczas do Warszawy.

Pracował pod przybranym nazwiskiem „Józef Skowroński” jako kontroler w Lesie Bielańskim.

Od grudnia 1939 r. uczestniczył w działalności konspiracyjnej w szeregach SZP/ZWZ/AK ps. „Groch”. Sprawował kolejno funkcje: inspektora wyszkolenia w Oddz. III Dowództwa Głównego SZP/Komendy Głównej ZWZ, inspektora Komendy Okręgu Warszawa-Miasto ZWZ (i jednocześnie do maja 1943 r. dowódcy 1 pszwol), a potem inspektora-dowódcy prawego brzegu Wisły Obwodu VII Powiat Okręgu Warszawa AK. Z dniem 11 listopada 1943 r. awansował na ppłk. kaw. Podczas powstania warszawskiego 28 sierpnia został komendantem placu m. st. Warszawy. Po kapitulacji oddziałów powstańczych (2 października) dostał się do niewoli niemieckiej.

Przebywał w oflagach w Bergen-Belsen, Fallingbostel, Gross-Born (od stycznia 1945 r.), Sandbostel (od marca) i Lubece (od kwietnia), gdzie 2 maja uwolniły go wojska brytyjskie.

Od marca 1946 r. dowodził I Zgrupowaniem Oficerskim w Henstedt. Od maja 1947 r. dowódca, a potem (czerwiec-sierpień) dyrektor Polskiego Ośrodka Wojskowego Wentorf.

W sierpniu 1947 r. wyjechał do Francji, gdzie jako praktykant pracował na farmie rolnej.

W listopadzie 1948 r. powrócił do Polski. Zamieszkał w Warszawie.

Zmarł 3 lipca 1964 r. w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach kwat. B-12.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi z mieczami, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Niepodległości.

Żonaty (od 1929 r.) ze Stefanią Zbyszewską, miał z nią córkę Marię Magdalenę (ur. 1936) zamężną Cellari-Borkowską.

Źródła

A.K. Kunert, Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944 t. 3, Warszawa 1991; „Monitor Polski” nr 258/1933; Rocznik oficerów kawalerii 1930; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.