Bojownikom niepodległości

Mieczysław Bogucki

(1884–1965)

Urodził się 10 listopada 1884 r. w Łodzi. Syn Tadeusza, urzędnika kolejowego, oraz Klaudyny z Przeradzkich.
Początkowo uczęszczał do gimnazjum w Łodzi, skąd w 1905 r. został relegowany za uczestnictwo w przygotowaniach do strajku szkolnego. W tym też roku uzyskał maturę w Moskwie i podjął studia przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Członek PPS, z powodu groźby aresztowania za przynależność partyjną w 1907 r. wyjechał z Krakowa do Paryża, gdzie w latach 1908-1911 kontynuował studia na Uniwersytecie Sorbońskim. Po ich ukończeniu prowadził badania w morskich stacjach biologicznych w Roscoff i Neapolu (1911-1912). W 1912 r. został asystentem w katedrze biologii i embriologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W czasie I wojny światowej od 1914 r. w Legionach Polskich. Od 1 listopada w szkole podchorążych LP w Krakowie i Marmaros-Sziget, po czym 20 stycznia 1915 r. przydzielono go do III baonu 2 pp LP. Dowodził plut. 10 komp. Później, po utworzeniu 4 pp LP (11 maja 1915), służył w 8 komp. tego pułku. 20 sierpnia 1915 r. otrzymał stopień chor. piech. W 1916 r. został urlopowany jako asystent przy Uniwersytecie Jagiellońskim, w tym też roku uzyskał doktorat filozofii.
W 1916 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie objął funkcję starszego asystenta katedry histologii i embriologii (zajmował ją do 1921 r.). W 1918 r. równolegle został asystentem zakładu fizjologii Instytutu Biologii Doświadczalnej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
27 listopada 1918 r. przyjęty do WP i mianowany ppor. piech. ze starszeństwem z 1 marca 1918, pozostawał w rezerwie. W 1920 r. powołany do służby czynnej; ostatecznie przeniesiono go do rezerwy i zweryfikowano jako ppor. rez. piech. ze starszeństwem z 1 czerwca 1919.
W latach 1922-1923 był adiunktem katedry embriologii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1928 r. został docentem fizjologii zwierząt Uniwersytetu Warszawskiego. Mianowany profesorem tytularnym, w latach 1934-1939 był dyrektorem i profesorem zakładu fizjologii (potem: zakładu fizjologii zwierząt) Uniwersytetu Warszawskiego. Współorganizator badań biologiczno-morskich w Polsce, zajmował stanowisko dyrektora stacji morskiej w Helu (1934-1938) oraz kierownika stacji morskiej w Gdyni (od 1938 r.).
Podczas okupacji pracował jako szklarz i urzędnik szpitalnictwa, a w latach 1940-1944 prowadził wykłady na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.
Po zakończeniu wojny był kierownikiem morskiego laboratorium rybackiego w Gdyni oraz kierownikiem zakładu ichtiologii tego laboratorium (1945-1951). W tym też okresie prowadził wykłady z fizjologii zwierząt wodnych na Uniwersytecie Warszawskim. Ze względu na swoją postawę ideową został odsunięty od wszelkich stanowisk naukowych. Mianowany profesorem nadzwyczajnym (1954 r.), do 1965 r. pracował w zakładzie hydrobiologii eksperymentalnej w Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN. W 1959 r. otrzymał tytuł prof. zwyczajnego. W latach 1963 i 1965 był przewodniczącym rady naukowej tego instytutu. Otrzymał nagrodę naukową miasta Gdańska. Autor licznych opracowań specjalistycznych.
Był członkiem Tow. Naukowego Warszawskiego, przewodniczącym Komitetu Hydrobiologicznego PAN (1955-1960), członkiem honorowym Polskiego Tow. Hydrobiologicznego i członkiem Międzynarodowego Tow. Limnologicznego.
Zmarł 8 lutego 1965 r. w Warszawie. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach w Warszawie kwat. PPRK.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości oraz orderem Polonia Restituta 4 kl.
Żonaty (od 1910 r.) z Wandą Deike, miał z nią córki Marię Magdalenę (1 V 1911-14 XII 1989) zamężną Krenn-Guca, psychologa, i Annę (14 XII 1916-27 I 2007) zamężną Mulicką, pielęgniarkę, oraz synów Janusza (1916-1995), krytyka sztuki i Andrzeja (1924-1945).
Jego imię nosi ulica w Gdańsku.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 245/1932
Źródła

Biogramy uczonych polskich cz. II: Nauki biologiczne, Wrocław 1985; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; Czwarty Pułk Piechoty 1806-1966, Londyn [1965]; A. Lenkiewicz, Kawalerowie Polski Niepodległej cz. 2, bmdw; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; T. Malinowski, M. Szumański, 2 Pułk Piechoty Legionów Polskich, t. I: Karpaty, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 245/1932; U. Perkowska, Uniwersytet Jagielloński w latach I wojny światowej, Kraków 1990; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.