Mieczysław Ludwik Boruta–Spiechowicz

Urodził się 20 lutego 1894 r. w Rzeszowie. Syn Stanisława, właściciela sklepu mięsnego, oraz Anieli z Zatorskich. W latach 1903-1905 uczył się w szkole powszechnej w Warszawie, po czym do 1907 r. w szkole J. Cichińskiej. Równocześnie pracował jako gazeciarz, po czym w 1907 r. podjął naukę w gimnazjum J. Kreczmara. Członek tajnej drużyny skautowej im. R. Traugutta, potem instruktor skautowy w Warszawie. Po ukończeniu gimnazjum w 1913 r. wyjechał do Belgii i studiował w Akademii Handlowej w Antwerpii. Od listopada 1913 r. członek PDS, ukończył kurs podoficerski. Po napaści Niemców na Belgię jako obywatel austriacki został aresztowany, po czym odesłany do Krakowa. Tam 10 sierpnia 1914 r. jako st. szer. wstąpił do oddziałów strzeleckich. 14 września przydzielono go do I plut. 1 komp. 2 pp LP. 30 września wyruszył na front karpacki. 1 października otrzymał stopień kpr. i objął funkcję dowódcy sekcji. Awansując kolejno na chor. piech. (26 maja 1915), ppor. piech. (15 grudnia 1915) i por. piech. (1 listopada 1916) sprawował dowództwo plut., a później od listopada 1915 r. - 10 komp. Ranny w rękę 17 czerwca 1915 r. pod Rarańczą, do października leczył się w szpitalu w Krakowie. Po kryzysie przysięgowym służył w Polskim Korpusie Posiłkowym. Dowodził 11 komp. 2 pp LP. Jego komp. jako czołowa uczestniczyła w przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918). Z dniem 1 marca 1918 r. otrzymał stopień kpt. piech. Po połączeniu z II Korpusem Polskim wcielony z komp. do 14 pstrz. Brał udział w misji wojskowo-politycznej do Rady Regencyjnej w Warszawie, z której powrócił do korpusu 10 maja. W czasie bitwy pod Kaniowem (11 maja) dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł w Żmerynce. Następnie pracował konspiracyjnie w różnych organizacjach b. II KP - m.in. wyjeżdżał w misjach nad Don, zaś w październiku przybył do Lwowa, gdzie był dowódcą VII rejonu Organizacji Werbunkowo-Agitacyjnej. Od 1 listopada uczestniczył w obronie miasta przeciwko Ukraińcom. Należał do organizatorów obrony – początkowo dowodził odcinkiem Szkoły Sienkiewicza, a od 5 listopada II grupą WP. W pierwszych dniach walki faktycznie sprawował dowództwo nad całością obrony. Po zajęciu Lwowa wyjechał na urlop, po czym pozostawał w dyspozycji dowódcy Armii „Wschód”. W styczniu 1919 r. wysłany do Francji, dowodził baonem w 1 i 3 pstrz armii gen. Józefa Hallera. 27 lutego awansował na mjr. piech. Z armią tą w kwietniu powrócił do kraju i uczestniczył w walkach z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej. 1 września mianowany zastępcą dowódcy, a 15 października dowódcą 19 pstrz (potem: 4 psp). Dowodził nim przez całą wojnę z bolszewikami (za wyjątkiem okresu 17 maja-1 sierpnia 1920, kiedy chory na tyfus leczył się i przebywał na rekonwalescencji na Lubelszczyźnie). Z dniem 1 kwietnia 1920 r. otrzymał stopień ppłk. piech. Odkomenderowany 2 stycznia 1921 r. od razu na II rok Szkoły Sztabu Generalnego, we wrześniu uzyskał jej dyplom. Zweryfikowany jako ppłk SG piech. z 1 czerwca 1919 r., od 1 listopada 1921 był szefem sztabu 8 DP. Następnie 31 października 1922 r. zastępcą szefa sztabu OK nr VII w Poznaniu. Z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansował na płk. SG piech. Od 27 sierpnia 1924 r. był odkomenderowany do dyspozycji wojewody wołyńskiego. Z dniem 10 października 1924 r. powrócił na poprzednie stanowisko. Od marca 1925 r. sprawował funkcję I oficera sztabu w Inspektoracie Armii gen. Lucjana Żeligowskiego. 16 czerwca 1925 r. został dowódcą 71 pp. Podczas przewrotu majowego opowiedział się po stronie rządowej. Już 28 sierpnia 1926 r. przeniesiony na stanowisko I oficera sztabu w Inspektoracie Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, a potem gen. Gustawa Orlicza-Dreszera, w grudniu 1928 r. został dowódcą piechoty dywizyjnej 20 DP. Od 12 października 1934 r. dowodził 22 DPG. Z dniem 1 stycznia 1936 r. awansował na gen. bryg. Od końca marca 1939 r. dowódca GO „Bielsko” (potem GO „Boruta”). Na jej czele uczestniczył w walkach z Niemcami do 21 września. Następnie przybył do Lwowa, zostając zastępcą dowódcy konspiracyjnej Polskiej Organizacji Walki o Wolność gen. M. Januszajtisa oraz dowódcą organizacji Lwów-prowincja (22 października). Po aresztowaniu gen. Januszajtisa (27 października) stanął na czele tej organizacji. Czując się zdekonspirowanym przeniósł się do Przemyśla, lecz i tam rozpoznany, postanowił przedostać się na Węgry. Ujęty przez Sowietów na granicy (14 listopada), został uwięziony kolejno w Rafajłowej, Nadwórnej, Stanisławowie, Czerkasach, Lwowie, a potem na Łubiance i Butyrkach w Moskwie. Odrzucał oferty współpracy z Sowietami. Zwolniony po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej (2 sierpnia 1941 r.), od 8 września do 25 marca 1942 r. dowodził 5 DP w ZSSR. Następnie dowódca wojsk ewakuowanych z ZSSR do Iranu. Wezwany do Wlk. Brytanii, przybył tam 18 czerwca i pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza. 15 października 1942 r. przejął dowodzenie nad 1 Korpusem Polskim w Wlk. Brytanii. Sprawował je do 10 marca 1943 r., po czym pozostawał w dyspozycji NW. Od połowy sierpnia 1943 r. ponownie dowódca 1 KP. Był nim do 10 marca 1945 r. W związku z zamiarem powrotu do kraju przeniesiony do dyspozycji MON. W lipcu był współsygnatariuszem odezwy wzywającej żołnierzy do powrotu do kraju. 23 grudnia 1945 r. przybył do Polski. 7 lutego 1946 r. wstąpił do LWP i został zastępcą szefa Dep. Piechoty i Kawalerii MON. Po sporze z gen. Karolem Świerczewskim 25 lipca 1946 r. przeniesiony do rezerwy. W latach 1946-1964 pracował w swoim gospodarstwie rolnym we wsi Skolwin pod Szczecinem, po czym osiadł w Zakopanem. Brał aktywny udział w pracach kombatanckich w kraju, m.in. uczestnicząc w opłatkach legionowych. Wspólnie z gen. R. Abrahamem protestował u władz sowieckich i ONZ przeciwko niszczeniu cmentarza Obrońców Lwowa. Uczestniczył w przekazaniu na Jasną Górę płaszcza hetmańskiego do obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej (1976 r.). W latach siedemdziesiątych związał się z opozycją demokratyczną, będąc sygnatariuszem listu protestacyjnego przeciwko zmianom w konstytucji z 1976 r., a także należał do sygnatariuszy KSS KOR, Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (1977) i deklaracji Komitetu Porozumienia na Rzecz Samostanowienia Narodu (1979); w 1981 r. był gościem zjazdu NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. Zmarł 13 października 1985 r. w Zakopanem i został pochowany w kwat. legionowej XIII-AB na tamtejszym Nowym Cmentarzu Parafialnym przy ul. Nowotarskiej. Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości z mieczami, orderem Polonia Restituta 4 kl., siedmiokrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi, francuską Legią Honorową 5 kl., włoskim orderem Korony Włoch 2 kl. Opublikował: Przejście pod Rarańczą II brygady legionów, „Polska Zbrojna”, 1929; Walka o Lwów (1-22 listopada 1918 r.), w: Obrona Lwowa, Lwów 1933; Działania pod Rarańczą, w: Rarańcza, Warszawa 1933; Szósty sierpnia w oświetleniu legionisty II Brygady, „Polska Zbrojna” nr 217/1933, 11 kompania, „Przegląd Piechoty”, 1937, nr 2; Przebicie się II brygady pod Rarańczą, „Żołnierz Legionów i POW”, 1938, nr 1. Był dwukrotnie żonaty: z Ireną Morawską (od 6 I 1919), z którą miał córkę Irenę (ur. II 1920) zamężną Chmielewską oraz syna Mieczysława (ur. III 1923), inżyniera, a następnie (od 1947 r.) z Norą Margerison; małżeństwo to było bezpotomne. Jest patronem 21 Brygady Strzelców Podhalańskich oraz Szkoły Podstawowej w Nowym Borku na Rzeszowszczyźnie. Jego pomnik znajduje się w Szczecinie, jest patronem Domu Kombatanta w Szczecinie, ulic w Bielsku-Białej, Krakowie, Przemyślu, Rzeszowie i Zakopanem. W sanktuarium Matki Boskiej w Leśnej Podlaskiej znajduje się tablica pamiątkowa i dzwon jego imienia, tablica pamiątkowa jest także w kaplicy Narodu Polskiego na Jasnej Górze, w Przemyślu na budynku przy ul. Żeromskiego 19, w kościele pw. św. Krzyża w Zakopanem.