Bojownikom niepodległości

Mikołaj Freund–Krasicki

(1888–1940)

Mikołaj Freund–KrasickiUrodził się 1 czerwca 1888 r. w Czernelicy pow. Obertyn. Syn Władysława i Albiny z Borysiuków.

Ukończył Gimnazjum Klasyczne św. Anny w Brzeżanach (1907), po czym studiował na Wydz. Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej, uzyskując dyplom inżyniera (1913).

Członek ZWC w Brzeżanach i Zw. Strzeleckiego we Lwowie. W latach 1911–1912 był dowódcą plut. i instruktorem oraz wykładowcą w szkole podoficerskiej. Ukończył kurs oficerski, po czym (w latach 1912–1913) dowodził plut. i komp. oraz zajmował stanowisko drugiego zastępcy komendanta niższego kursu oficerskiego.

Od października 1913 r. odbywał obowiązkową służbę wojskową w charakterze jednorocznego ochotnika w austro-węgierskiej Marynarce Wojennej. Służył w niej także podczas wojny.

W grudniu 1915 r. zdołał uzyskać przydział do Legionów. Mianowany ppor. piech., dowodził I plut. 1 komp. I baonu 1 pp LP, a później komp. Ranny 5 lipca 1916 r. podczas bitwy pod Kościuchnówką.

Po kryzysie przysięgowym wcielony do armii austro-węgierskiej, uczestniczył w walkach na froncie włoskim. Podczas rozpadu Austro-Węgier 28 października 1918 r. powrócił do kraju.

Wstąpił do tworzonego 5 pp leg, obejmując dowództwo plut. 1 komp. Uczestniczył w walkach z Ukraińcami o Przemyśl (gdzie się szczególnie wyróżnił), a następnie, jako dowódca 3 komp., brał udział w odsieczy Lwowa.

W czasie walk o Przemyśl jako dowódca plutonu zaatakował na czele sekcji szturmowej most drewniany na Sanie, broniony u wylotu przez 2 kaemy. W brawurowym ataku wybił własnoręcznie granatem obsługę jednego kaemu nieprzyjaciela, wziął 30 jeńców i 2 kaemy. Przez zdobycie mostu umożliwił skuteczny atak na dworzec kolejowy i miasto. Sam został lekko ranny. Przy ataku na Lwów na czele jednego plutonu zdobył silnie bronioną rogatkę „Zieloną”.

W grudniu 1918 r., jako por. piech., został przydzielony do Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza, a później służył w adiutanturze II wiceministra SWojsk. 12 kwietnia 1919 r. awansował na kpt. piech. W okresie od 16 czerwca do 30 listopada 1919 r. przebywał na wojennym kursie Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie.

Po wojnie zajmował różne stanowiska: w Generalnym Inspektoracie Piechoty, potem - sekcji piechoty w Dep. I Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie – m.in. szefa sztabu i szefa wydz. oraz pomocnika szefa sekcji. Zweryfikowany jako mjr piech. z 1 czerwca 1919, ukończył I kurs doszkalający Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie (1 listopada 1921-31 października 1922). Następnie był kierownikiem referatu Oddz. I Sztabu Generalnego w Warszawie. Z dniem 1 lipca 1923 r. awansował na ppłk. SG piech. 29 kwietnia 1924 r. przydzielony do 80 pp na stanowisko dowódcy II baonu, 8 października został zastępcą dowódcy pułku. Od 6 czerwca 1925 do 31 października 1926 r. szef sztabu 19 DP, a potem szef sztabu Okręgu Korpusu nr III w Grodnie. Od 31 marca 1927 r. dowodził 19 pp, a od maja 1930 r. sprawował funkcję szefa sztabu Okręgu Korpusu nr VI we Lwowie. 23 marca 1932 r. został dowódcą Brygady KOP „Wołyń”. 1 stycznia 1933 r. awansował na płk. dypl. piech. Od 28 stycznia 1938 r. był członkiem Oficerskiego Trybunału Orzekającego w Warszawie.

Podczas kampanii 1939 r. po 17 września dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku.

Zamordowany w kwietniu lub maju 1940 r. w Charkowie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie (2007) awansował na gen. bryg.

Żonaty, miał syna.

Jego pamięci poświęcono tablicę pamiątkową w katedrze polowej WP w Warszawie.

Źródła

K. Banaszek, W.K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000; K. Bąbiński, Zarys historii wojennej 5-go Pułku Piechoty Legionów, Warszawa 1929; Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; Encyklopedia Wojskowa t. II, Warszawa 1932; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 18/1931; Obrona Lwowa 1–22 listopada 1918 t. 2, 3, Lwów 1937–1939; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; K. Stepan, Prawie jak słownik, „Mars” t. 20/2006; S. Wiszniewski, Brzeżańczycy przy odbudowie państwa polskiego od 1831 do 1920 r., Lwów 1938.