Bojownikom niepodległości

Mikołaj Lew Drużbacki

1895–1939

Ks. Mikołaj Drużbacki doktor prawa kanonicznego notariusz Kurii Polowej WPUrodził się 12 lipca 1895 r. w Wieliczce. Syn Filipa, doktora prawa, urzędnika i Zofii z Finków. Miał ośmioro rodzeństwa; młodszy brat Adam Feliks – zginął 19 lutego 1920 r. w walkach o Lwów.

Od roku 1905 kształcił się w Zakładzie Naukowo-Wychowawczym oo. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem, gdzie w roku 1913 zdał maturę. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale filozofi i teologi w Seminarium Duchownym w Przemyślu. W roku 1914 mieszkał z rodziną w Rzęśnie Polskiej pod Lwowem.

Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionu Wschodniego. Po jego rozwiązaniu w Mszanie Dolnej w końcu września przedostał się do Krakowa, gdzie wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 1 kompanii 1 baonu 3 Pułku Piechoty II Brygady LP. Jako sanitariusz uczestniczył w kampanii karpackiej, podczas której 4 lutego 1915 r. został ranny w lewą rękę. Leczył się w szpitalu w Dombo, gdzie zachorował na tyfus. W kwietniu powrócił do macierzystego pułku. Uczestniczył w kampanii bukowińskiej i besarabskiej. 20 czerwca 1915 r. awansował na stopień plutonowego. Podczas działań pozycyjnych pod Rarańczą zachorował na dezynterię. Leczył się w szpitalu w Czerniowcach, gdzie zaraził się cholerą. Przewieziony do szpitala w Miszkolcu. Po rekonwalescencji służył w Kadrze Legionów w Kozienicach. W maju 1916 r. skierowany do Domu Uzdrowieńców. 25 listopada 1916 r. awansował na stopień sierżanta. W grudniu 1916 r. powrócił do swojego pułku. W roku 1917 ukończył Kurs Wyszkolenia w Zegrzu. Po kryzysie przysięgowym w Legionach z lipca 1917 r. od września podjął służbę w Polskim Korpusie Posiłkowym. W październiku urlopowany celem kontynuowania nauki w Seminarium Duchownym w Przemyślu.

W niepodległej Polsce w listopadzie 1918 r. zwrócił się do biskupa przemyskiego Józefa Sebastiana Pelczara (1842–1924) o permisję na wstąpienie do Wojska Polskiego. Służył w składzie 4 baterii 2 dywizjonu 1 Pułku Artylerii Polowej Legionów w stopniu ogniomistrza. Uczestniczył w walkach z Ukraińcami o Przemyśl i Lwów, następnie na terenie wschodniej Małopolski. W lipcu 1919 r. zwolniony z wojska, powrócił do Seminarium Duchownego kontynuować naukę. 22 maja 1921 r. w katedrze przemyskiej przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Pelczara. Od 16 lipca 1921 r. pracował jako wikariusz w parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gorlicach. Był katechetą szkół powszechnych w Stróżówce i Gliniku Mariampolskim. 1 stycznia 1923 r. został II sekretarzem Kurii Diecezjalnej w Przemyślu. Od 1 stycznia 1924 r. pełnił funkcje notariusza Sądu Biskupiego i Kurii Diecezjalnej w Przemyślu. Sprawował też funkcję katechety w Państwowej Szkole Kupieckiej. Od roku 1924 należał do Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu oraz do Towarzystwa Dramatycznego im. Aleksandra Fredry „Fredreum”. W latach 1924–1926 studiował prawo na Papieskim Instytucie Międzynarodowym „Angelicum” w Rzymie, gdzie 2 lipca uzyskał doktorat z prawa kanonicznego. Odbył roczną praktykę prawniczą w Kongregacji do Spraw Soboru i Trybunale Roty Rzymskiej. Po powrocie do diecezji 1 sierpnia 1927 r. mianowany wikariuszem w parafii katedralnej w Przemyślu. 30 września 1928 r. został notariuszem Sądu Biskupiego. Od 1 września 1929 r. prokurator (ekonom) przemyskiego Seminarium Duchownego. Był też prefektem w Państwowej Szkole Handlowej w Przemyślu i seniorem Kolegium Księży Wikarych Katedralnych. W roku 1930 mianowany sędzią Sądu Biskupiego. 1 marca tego roku został administratorem parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Przemyślu. Od 15 września 1933 r. był także kapelanem więzienia karno-śledczego w Przemyślu, od 25 października 1933 do 20 lutego 1934 r. kapelanem pomocniczym tamtejszego 10 Szpitala Okręgowego. W roku 1936 przeszedł do duszpasterstwa wojskowego. 1 maja 1936 r. mianowany kapelanem (kapitanem). Od 10 czerwca sprawował funkcje kapelana Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie oraz Garnizonu Dęblin. W latach 1937–1938 był notariuszem, następnie sekretarzem Polowej Kurii Biskupiej w Warszawie przy ul. Miodowej 24. Był też promotorem sprawiedliwości w Sądzie Biskupa Polowego. Pomagał Biskupowi Polowemu generałowi dywizji Józefowi Gawlinie w pracy duszpasterskiej, którego poznał w Rzymie w roku 1938 na kanonizacji św. Andrzeja Boboli. 19 marca 1939 r. awansował na starszego kapelana (majora).

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. od pierwszych dni wojny z narażeniem życia opatrywał rannych na ulicach stolicy, na własnych ramionach nosił ich do szpitali i miejsc opatrunkowych. Od 7 września towarzyszył biskupowi polowemu generałowi dywizji Józefowi Gawlinie – jako jego kapelan i sekretarz osobisty – w drodze ewakuacyjnej na Wschód. Zginął 11 września 1939 r. podczas bombardowania Łucka. Odłamek niemieckiej bomby, która eksplodowała w ogrodzie przylegającym do siedziby biskupiej trafił go w głowę. Stojący dwa metry od niego biskup Gawlina został ranny w ramię i twarz. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu.

Jego nazwisko znajduje się na tablicy w przemyskiej archikatedrze poświęconej kapłanom diecezji poległym w czasie II wojny światowej za wiarę i Ojczyznę, oraz na tablicy w katedrze polowej Wojska Polskiego w Warszawie.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi, Expositorium Canonicale oraz wyróżniony przywilejem rokiety i mantoletu.

Źródła

„Monitor Polski” 1937, nr 178; Kapelani Wrześniowi. Służba duszpasterska w Wojsku Polskim w 1939 r. Dokumenty, relacje, opracowania, Warszawa 2001; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; H. Olszar, w: Słownik biograficzny duchowieństwa metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939–1945, Opole 2007; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914–1918 t. 1, Kraków – Warszawa – Zalesie Górne 2017; B. Szwedo, Kapelani wojskowi na drogach ku niepodległości. Sto biogramów na stulecie Biskupstwa Polowego w Polsce, Warszawa 2019; Drużbacki Mikołaj, www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMs/POLISHR… [dostęp 17 grudnia 2021].