Bojownikom niepodległości

Nikodem Ludomir Cieszyński

1886–1942

Urodził się 4 września 1886 r. w Koźminie Wielkopolskim. Syn Dionizego, rolnika, i Teofili z Jachlińskich. Uczył się w gimnazjum w Koźminie i Krotoszynie, które ukończył w 1906 r. Należał do Towarzystwa Tomasza Zana. Studiował filozofię i teologię w Duchownym Seminarium Praktycznym w Gnieźnie i Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu. 31 stycznia 1910 r. w Gnieźnie przyjął święcenia kapłańskie. W roku 1910 został wikariuszem w parafii św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Poznaniu. Następnie wikariusz w tamtejszej parafii pw. Matki Bożej Bolesnej (1910–1911) oraz pw. Bożego Ciała (1911–1914). W roku 1914 został wikariuszem w archikatedrze pw. Apostołów św. Piotra i św. Pawła. W latach 1915–1922 duszpasterz i prebendarz kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Bożej Pocieszenia.

W latach 1916–1924 redagował „Słowo Boże”. Odbył studia teologiczne w Poznaniu (1919–1920), jak również podróż w celach misyjnych, między innymi do Afryki i Brazylii.

W roku 1919 został sekretarzem Wydziału Historyczno-Literackiego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W roku 1922 był założycielem i do 1938 r. redaktorem „Roczników Katolickich”. Od roku 1922 został rektorem kościoła pw. Najświętszej Krwi Pana Jezusa w Poznaniu. Pracował w kobiecych organizacjach robotniczych i walczących z alkoholizmem; od 1930 r. członek Zarządu Głównego Związku Przeciwalkoholowego w Poznaniu. Uczestniczył w międzynarodowych zjazdach przeciwalkoholowych. Członek Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Była to w pełni ukształtowana osobowość. Posiadał wybitną kulturę religijną oraz społeczno-towarzyską. Był prosty i bezkompromisowy. Kochał prawdę, nie znosił fałszu, obłudy. Stąd nieraz jego słowa prawdy, otwarcie wypowiedziane, spotykały się z przykrą reakcją. Wszyscy jednak byli pełni uznania dla jego prostolinijności. Miał wielkie poczucie piękna, zwłaszcza w muzyce i w malarstwie. Kochał przyrodę, bo widział w niej odblask piękna Bożego. Był zawsze radosny. Mawiał, że nazwisko jego zobowiązuje go, by był siewcą radości. Chętnie też przytaczał słowa Bernanosa: «Chrześcijanie, gdzie, do licha, kryjecie swoją radość? Trudno uwierzyć, że to wam, i to wam jedynym, przyrzeczona została radość Pana». […] Był to wybitny talent krasomówczy. Ten talent sprawiał, że wkoło jego ambony gromadzili się zawsze liczni słuchacze żądni świetnego wykładu doktryny katolickiej, jak również znakomitej wymowy [I. Posadzy].

Podczas II wojny światowej 18 kwietnia 1941 r. aresztowany przez Niemców. Przesłuchiwany w siedzibie gestapo w Domu Żołnierza w Poznaniu, został osadzony w obozie koncentracyjnym w Forcie VII. Przeszedł bardzo ciężkie śledztwo podczas którego był torturowany. Wyrokiem doraźnego Sądu Specjalnego z 3 lipca 1941 r. został skazany na pięć lat więzienia. Więziony w zakładzie karnym w Rawiczu. Zginął 23 września 1942 r., został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym.

Opublikował między innymi: Kościół a nowoczesny ruch przeciwalkoholowy – szkice historyczno-społeczne, Poznań, Nowy York 1914; Wojna o państwo kościelne w r. 1860, Poznań 1917; Kazania Gnieźnieńskie, Poznań 1918; «A oni poszli za nim», Postaci z dziejów Męki Pańskiej. Sześć kazań pasyjnych wygłoszonych w katedrze poznańskiej 1917 roku, Poznań 1919; Orator fit: słów kilka o wymowie, Poznań 1919; Lud jako lew się podniesie. Zbiór kazań i mów kościelno-narodowych, Poznań 1921; Zbiór kazań przygodnych, Poznań 1927; Na przełęczy. Zbiór króciutkich kazań i rozważań na tle Ewangelii niedzielnych całego roku, Poznań 1936. Roczniki Katolickie

Tablica poświęcona jego pamięci znajduje się w kościele pw. Najświętszej Krwi Pana Jezusa w Poznaniu. Jego tabliczka znajduje się na pomniku Państwa Podziemnego w Poznaniu, jest wymieniony na tablicy ofiar w kaplicy męczenników w tamtejszej katedrze.

Odznaczony Medalem Niepodległości.