Bojownikom niepodległości

Olgierd Grzymała–Grzymałowski

(1899-1940)

grzymała-grzymałowski olgierdUrodził się 23 sierpnia 1899 r. w Odessie. Syn Eliasza i Zofii z Radłowskich. Brat Stanisława Grzymałowskiego (zob.).

Od 1910 r. uczył się w szkole realnej w Odessie, a następnie od 1912 r. w Prywatnym Gimnazjum Naumenki w Kijowie, które ukończył w 1918 r.

W okresie nauki w gimnazjum od 1913 r. brał udział w pracach młodzieżowych organizacji niepodległościowych. Był prezesem koła, a potem członkiem Centralnego Biura Organizacji (Korporacji) Uczniowskich na Rusi i prezesem Zjednoczenia Narodowego Uczniowskiego w Kijowie.

Uczestniczył w tajnym ruchu skautowym. Był zastępowym, przybocznym, drużynowym, a potem przybocznym Naczelnika Harcerstwa na Rusi i w Rosji. W 1916 r. ukończył kilkutygodniowy kurs wychowania fizyvcznego, zorganizowany w celu przygotowania kadry harcerskiej. Został instruktorem zajęć z gimnastyki szwedzkiej dla młodzieży harcerskiej w ramach Tow. Gimnastycznego „Sokół”. W latach 1916-1917 pomagał matce w wydawaniu miesięcznika „Młodzież”. W 1918 r. dokooptowany do Naczelnictwa skautingu na Rusi, zaś w październiku tego roku objął jego sekretariat.

Równocześnie w czasie I wojny światowej należał do konspiracyjnej Polskiej Ligi Wojennej Walki Czynnej. Ukończył kurs w POW (1917 r.), po którym jako dowódca „piątki” organizował służbę wywiadowczą i kurierską oraz ochronę przed agentami niemieckimi. Po kapitulacji II Korpusu Polskiego po bitwie pod Kaniowem (12 maja 1918) zorganizował opiekę nad przebywającym w Kijowie gen. Józefem Hallerem.

Po ukończeniu gimnazjum podjął studia na Politechnice Kijowskiej, gdzie wstąpił do Akademickiej Organizacji „Polonia”.

W 1918 r. był w Polskiej Misji Wojskowej na Ukrainie ps. „Foka”. Od 1 grudnia 1918 do 1 maja 1919 r. szofer attaché wojskowego przy rządzie Ukraińskiej Republiki Ludowej, w rzeczywistości sprawował funkcję wywiadowcy, pracownika wydz. rejestracyjnego i prasowego, przygotowywał materiały do raportów specjalnych. Z 4 DStrz gen. Lucjana Żeligowskiego przedostał się z Odessy do Rumunii, a stamtąd samodzielnie przez Lublanę i Wiedeń do Warszawy.

Kształcił się w Szkole Oficerskiej Wojsk Kolejowych. Po jej ukończeniu (sierpień 1919) jako pchor. służył w 1 pułku wojsk kolejowych. W lutym 1920 r. został przeniesiony do rezerwy.

Ze względu na trudną sytuację militarną kraju w lipcu 1920 r. wstąpił ochotniczo do WP. Został oficerem technicznym pociągu pancernego „Bartosz Głowacki”. Po zakończeniu wojny z bolszewikami od 1921 r. w rezerwie. Zweryfikowany jako ppor. rez. sap. z 1 marca 1920 r. 2 stycznia 1932 r. awansował na por. rez. sap.

W 1921 r. podjął studia na Wydz. Mechanicznym Politechniki Warszawskiej, po czym po roku przeniósł się na Wydz. Rolniczy Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Przez trzy lata był prezesem Koła Rolników. W 1928 lub 1929 r. ukończył studia, uzyskując dyplom inżyniera rolnika.

Od 1930 r. pracował zawodowo jako szef działu maszyn rolniczych w Zakładach „H. Cegielski SA” w Poznaniu.

Równocześnie był działaczem harcerskim. Od 1 września 1924 do 1930 r. sekretarz generalny ZHP, członek Głównej Kwatery Męskiej, kierownik Wydz. VI Międzynarodowego i komisarz zagraniczny tej kwatery (1928). Przez siedem lat był członkiem Naczelnej Rady Harcerskiej, od 1933 r. członek Rady Starszego Harcerstwa. Sprawował funkcję sekretarza Zarządu Okręgu Wielkopolskiego ZHP, wydawał czasopismo „Harcerz”. Ukończył skautowy kurs instruktorski w Gilwell Park w Wlk. Brytanii.

Podczas kampanii 1939 r. uczestniczył w ewakuacji fabryki na wschód. Następnie zmobilizowany do WP, brał udział w obronie Lwowa. Po kapitulacji załogi miasta (22 września) dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku.

W kwietniu lub maju 1940 r. zamordowany w Charkowie.

Odznaczony Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi oraz belgijskim orderem Korony 5 kl., pośmiertnie (2007) awansował na kpt.

Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937
Źródła

Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; T. Katafiasz, w: Harcerski Słownik Biograficczny t. I, Warszawa 2006; „Monitor Polski” nr 64/1937; W. Nekrasz, Harcerze w bojach w

latach 1914-1921 t. 1, 2, Warszawa 1930, 1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; S. Zieliński, w: Polski Słownik Biograficzny t. IX/1960-1961.