Bojownikom niepodległości

Oskar Andrzej Berenson

(1892–1939)

Urodził się 23 sierpnia 1892 r. w Warszawie. Syn Stanisława i Berty z Buchwaldów.

Początkowo kształcił się w domu, a następnie w latach 1905-1907 do gimnazjum z polskim językiem wykładowym w rodzinnym mieście. Po jego zamknięciu przez władze rosyjskie wyjechał do Belgii i od 1908 r. uczył się w Antwerpii, a następnie w szkole Ateneum Królewskie w Chinay. W 1912 r. uzyskał maturę, po czym podjął studia filozoficzne i prawnicze na tamtejszym uniwersytecie. W latach 1913-1914 studiował także w Londynie.

Od 1912 r. należał do ZWC w Brukseli. Uczeszczał na kurs szkoły podoficerskiej.

Wczasie I wojny światowej wyjechał do Anglii, skąd przedostał się na ziemie polskie.

Od listopada 1915 r. służył w Legionach Polskich ps. „Eugeniusz”. Był żołnierzem 2 szw. 1 puł LP. Brał udział w kampanii wołyńskiej. Wiosną 1917 r. ukończył kurs podoficerski pułku.

Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 r. internowany przez Niemców w obozie w Szczypiornie, a potem w Łomży. 30 kwietnia 1918 r. został uwolniony.

Od listopada 1918 r. w WP. W stopniu wachm. był podoficerem 2 szw. 1 pszwol. Brał udział w walkach z Ukraińcami na Wołyniu. 1 lutego 1919 r. przeniesiony do 5 szw. Wyróżnił się 25 maja podczas walki o pałac w Terbuszowej, podczas której został ranny w nogę. Nie opuścił szeregów i 30 maja awansował na pchor. Po wcieleniu szw. do 1 psk został dowódcą plut. 3 lutego 1920 r. otrzymał stopień ppor. kaw. W okresie od 2 kwietnia do 22 sierpnia sprawował funkcję adiutanta dyonu, a potem ponownie dowodził plut.

W 1921 r. ukończył trzymiesięczny kurs informacyjny dla dowódców baonów i adiutantów pułków przy 2 Armii. Po jego ukończeniu od 8 sierpnia zastępca referenta Oddz. I tej armii.

Od 4 września ponownie w 1 psk. Zweryfikowany jako por. kaw. z 1 czerwca 1919 r., był komendantem szkoły podoficerskiej, młodszym oficerem oraz (od 6 sierpnia 1924 do 14 lutego 1925 r.) dowódcą 2 szw. W okresie od 29 października 1926 do 21 czerwca 1927 r. przebywał jako słuchacz na kursie instruktorów jazdy w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Już od 3 października do 1 sierpnia 1928 r. uczestniczył w kursie instruktorów jazdy w obozie szkolnym w Grudziądzu. Awansowany 1 stycznia 1928 r. na rtm. kaw., w 1 psk dowodził szw. (od 20 września 1930 r.), a od 25 września 1932 r. sprawował funkcję oficera materiałowego pułku. W 1935 r. został II oficerem sztabu 2 DK. 1 stycznia 1936 r. otrzymał stopień mjr. kaw. W tym też roku został dowódcą szw. zapasowego 1 psk. W 1937 r. gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski napisał o nim: Wyjątkowo dodatni typ człowieka i oficera. Natura na wskroś szlachetna o niezwykle wysokim poziomie ideowym, o dużej wytrzymałości moralnej. Bardzo inteligentny, ogólnie wykształcony o szerokim zasięgu zainteresowań i pewnym sądzie o ludziach i wypadkach. Oddany całą duszą zawodowi wojskowemu, zdolny dowódca, pewny zawsze wykonawca. Stuprocentowo pewny w umiejętności utrzymania tajemnicy wojskowej.

Członek Zw. Legionistów Polskich.

Na początku sierpnia 1939 r. objął funkcję kwatermistrza 12 puł.

Na tym stanowisku uczestniczył w kampanii 1939 r.

Poległ 14 września 1939 r. w Wiązownie. Pochowany w kwaterze wojennej na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 1932 r.) z Marią z Bielskich Dackiewiczową, małżeństwo to było bezpotomne.

Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; M. Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, Warszawa 2010; „Monitor Polski” nr 111/1931; Rocznik oficerów kawalerii 1930; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; Ułani podolscy, Wrocław 1991.