Bojownikom niepodległości

Paweł Janeczko

(1895–1944)

Paweł JaneczkoUrodził się 10 stycznia 1895 r. w Dzierzkowicach na Lubelszczyźnie. Syn Wojciecha i Heleny z Płeckich (Plechów?).

Ukończył sześć klas gimnazjum, po czym w 1910 r. wyjechał do Stanów Zjednocznych, gdzie pracował jako mechanik w fabryce samochodów.

W czasie I wojny światowej wstąpił ochotniczo do armii kanadyjskiej. Od 1 kwietnia do 30 września 1917 r. kształcił się w szkole oficerskiej w Camp Borden w Kanadzie.

Od 1 października w oddziałach polskich w Niagara on the Lake w Kanadzie. W lutym 1918 r. wyjechał do Francji. Tam przydzielony do I baonu 3 psp 1 DSP Armii Polskiej. 1 kwietnia skierowany na trzymiesięczny kurs oficerski w Camp du Ruchard. Po jego ukończeniu objął dowództwo komp. 3 psp. 6 kwietnia 1919 r. został skierowany do Szkoły Lotniczej w Istres. 13 września powrócił do kraju.

Przydzielony został do 1 esk. wywiadowczej.

Por. pilot Janeczko Paweł wykonywał szereg lotów bojowych, biorąc udział we wszystkich akcjach, najpierw w I Eskadrze Lotniczej, od czerwca 1920 r. w 8 Eskadrze Lotniczej. Na szczególne wyróżnienie zasługują następujące czyny:

2 II 1920 r. wykonując głęboki wywiad w rejonie Dźwińska, zauważył kolumny nieprzyjacielskie, zniżył się na 50 m ostrzeliwując się z km. Nawzajem został ostrzelany i jedna z kul raniła go w głowę, tak że niemal stracił przytomność, wyrównał jednak samolot i powrócił na swoje lotnisko.

1 czerwca 1920 r. podczas naszej ofensywy na Płock [?], aby odciąć cofające się tabory bolszewickie wykonał z Wilna lot na Płock, obciążając swój samolot ponad przepisową miarę bombami. Zbombardowawszy skutecznie most przez Dźwinę powrócił, lecz z braku paliwa wylądował między naszymi z nieprzyjacielem liniami nie uszkodziwszy samolotu. Lot ten trwał 4 i pół godziny, z tego około 2 godziny na terytorium nieprzyjaciela.

W 8 Eskadrze Lotniczej brał udział od 12 VIII do 30 VIII 1920 r. w bitwie pod Warszawą bombardując wojska nieprzyjaciela i ostrzeliwując z wysokości 30-50 m tabory nieprzyjaciela pod Myszkowem i Pułtuskiem. W działaniach 3 Armii atakował niejednokrotnie konnicę pod Hrubieszowem z najniższej wysokości. W ostatniej akcji korpusu jazdy, celnie wykonywał po 2 loty dziennie bombardując pociągi pancerne na torze Zwiahel-Korostyn. Wykonał daleki wywiad na Żytomierz-Berdyczów, przywożąc ważne meldunki. Dnia 6 X wyleciawszy na bombardowanie pancernika bolszewickiego nie wrócił z frontu na lotnisko i nie ma o nim żadnych wiadomości.

Podczas powrotu z tego zadania 7 października rozbił się podczas lądowania na lotnisku w Korcu, odnosząc niegroźne obrażenia. Od 15 listopada w 9 esk. wywiadowczej, zaś od 10 lutego 1921 r. w 10 esk. wywiadowczej.

Od 29 września 1921 r. w 3 plotn. Zweryfikowany jako por. pil. z 1 czerwca 1919 r. 18 lipca 1923 r. został zastępcą dowódcy 10 esk. lotniczej. Od 17 lutego 1925 r. pełnił służbę w Centralnych Zakładach Lotniczych w Warszawie. 31 maja 1926 r. przydzielony do 32 esk. lotniczej 3 plotn. 1 stycznia 1927 r. awansował na kpt. pil. 31 października przeniesiony do Centralnej Szkoły Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy, 1 lipca 1929 r. został oficerem nadzoru technicznego Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa. Następnie kierownik warsztatów szkolnych w Szkole Podoficerów Mechaników Samolotowych w Bydgoszczy. 22 lipca 1931 r. został dowódcą komp. portowej na lotnisku w Bydgoszczy. Od 7 kwietnia 1932 r. wykładowca w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa. 30 listopada przeszedł w stan spoczynku.

Mieszkał w Lublinie. Pracował jako konstruktor w zakładach Plage i Laśkiewicz.

Podczas II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach AK. Mieszkał w domu ojca w Równiankach. Po zajęciu Lubelszczyzny przez Sowietów pozostał w konspiracji.

Poległ 6 września 1944 r. w Równiankach w zasadce zorganizowanej przez grupę operacyjną NKWD i UB.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. i Medalem Niepodległości.

Źródła

„Monitor Polski” nr 177/1938; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; Rocznik oficerski rezerw 1934; J. Zieliński, W. Wójcik, Lotnicy-Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari 1919–1920 t. I, Warszawa-Toruń 2005.