Bojownikom niepodległości

Piotr Adamik

(1879–1958)

Urodził się 17 maja 1879 r. we wsi Ryczówek pow. Olkusz. Syn Mikołaja, robotnika.

W wieku 14. lat rozpoczął pracę w fabryce przędzy A. Schmelzera w Myszkowie Starym, później w zakładach przędzalniczych Zawiercie. W roku 1900 powołany do odbycia obowiązkowej służby wojskowej w armii rosyjskiej, wkrótce z powodu wady słuchu zwolniony.

Od rolu 1905 należał do Polskiej Partii Socjalistycznej (po rozłamie w partii od listopada 1906 r. do PPS–Frakcji Rewolucyjnej) ps. „Prędki”. Zajmował się przemytem nielegalnych wydawnictw oraz broni. Aresztowany 11 sierpnia 1908 r., został osadzony w więzieniu w Łodzi i oskarżony o przynależność do Organizacji Bojowej PPS. Decyzją ministra Spraw Wewnętrznych z 25 grudnia został skazany na cztery lata zesłania do Kraju Turuchańskiego w guberni jenisiejskiej, skąd udało mu się zbiec. W październiku 1910 r. przybył do Kazimierza w pow. będzińskim. Przeszedł na stopę nielegalną, znów przemycał wydawnictwa PPS, Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy oraz broni. Podczas jednej z takich akcji został postrzelony przez rosyjską straż, zdołał jednak zawrócić na stronę austriacką. Leczył się w szpitalu w Krakowie. Po opuszczeniu szpitala, w marcu 1914 r. aresztowany przy przenoszeniu przez granicę kolejnego transportu. Ciężko pobity przez żandarmów, został umieszczony w szpitalu więziennym w Piotrkowie, a potem w Warszawie. W rpku 1916 wywieziony do Mińska, gdzie skazano go na trzy lata więzienia. Przedterminowo zwolniony, podjął pracę jako robotnik na Ukrainie. Po wybuchu rewolucji lutowej 1917 r. przebywał w Kursku, gdzie w sierpniu współorganizował grupę SDKPiL i objął jej przewodnictwo. Po przewrocie bolszewickim w październiku 1917 r. współorganizował Komisariat do Spraw Polskich w Kursku. Został inspektorem szkół polskich i kierownikiem polskiego Klubu Robotniczego. Od roku 1919 należał do miejscowej grupy Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Jednocześnie był inspektorem Kurskiej Inspekcji Robotniczo–Chłopskiej oraz wchodził w skład tamtejszej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. W maju 1919 r. zmobilizowany do Armii Czerwonej, następnie skierowany do pracy partyjnej w Polsce.

W czerwcu powrócił do Polski, zamieszkał w miejscowości Szmejka w powiecie będzińskim w Zagłębiu Dąbrowskim. Trudnił się między innymi drobnym handlem. Początkowo należał do KPRP, później powrócił w szeregi PPS. W roku 1930 na wniosek Stowarzyszenia byłych Więźniów Politycznych otrzymał rentę.

Podczas II wojny światowej, w latach 1939–1944 zajmował się przemytem prasy PPS – Wolnoć, Równość, Niepodległość dla potrzeb zagłębiowskiego OKR PPS–WRN i tamtejszej brygady Gwardii Ludowej tej partii. Zmarł 26 grudnia 1958 r. w Kazimierzu.

Opublikował wspomnienia, w: Walentyna Najdus Przez zieloną granicę. Na polskich szlakach leninowskiej bibuły, Warszawa 1964.

Żonaty, miał dzieci.

Odznaczony Medalem Niepodległości.

Źródła

W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863–1938 Słownik biograficzny t. 1, Mińsk Mazowiecki – Warszawa – Kraków 2011; J. Dąbski, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. I, Warszawa 1985; „Monitor Polski” 1938 nr 177;  https://przeglad.olkuski.pl/17-wiekow-dziejow-ryczowka/