Bojownikom niepodległości

Piotr Baran

(1898–1945?)

Urodził się 23 czerwca 1898 r. w Zgłobniu pow. Rzeszów. Syn Walentego i Marii z Woroszów.

Uczył się w szkole ludowej w Zgłobniu oraz w I Gimnazjum w Rzeszowie; w 1914 r. ukończył IV klasę.

W czasie I wojny światowej 24 sierpnia 1914 r. w stopniu szer. wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 4 komp. 2 pp LP. Uczestniczył w kampanii karpackiej. Ranny dwukrotnie w 1914 r. (m.in. pod Pappfalvą) oraz 19 stycznia 1915 r. pod Kirlibabą. Do 26 czerwca leczył się w szpitalu w Temesvár. Następnie przydzielono go do Stacji Zbornej LP w Budapeszcie. Po kryzysie przysięgowym pozostał w Polskim Korpusie Posiłkowym. 15 września 1917 r. wcielony jako telefonista do 11 komp. 2 pp LP. Brał udział w przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918). Dostał się wówczas do niewoli austriackiej. Do 1 maja był internowany w Huszt.

2 maja wcielony do armii austro-węgierskiej, jako podoficer służył w 95 pp na froncie włoskim. 1 listopada powrócił do Rzeszowa.

Od 15 listopada jako plut. był żołnierzem Pułku Ziemi Rzeszowskiej (potem: 17 pp). Ze względu na stan zdrowia 18 grudnia bezterminowo urlopowany. Już 10 marca 1919 r. powrócił do służby w WP. Początkowo pełnił ją w komp. uzupełniającej 5 baonu strzelców, a od 1 czerwca w baonie zapasowym 11 pp. 20 sierpnia awansował na sierż. Następnie oficer gospodarczy w 4 psp. W okresie od 7 stycznia do 20 marca 1920 r. przebywał na kursie szkoły oficerów gospodarczych przy DOGen Kielce. Następnie (24 marca 1920-listopad 1921) oficer gospodarczy 2 pac. W styczniu 1921 r. mianowany urzędnikiem wojskowym XI rangi.

Od listopada 1921 r. pełnił służbę w szefostwie intendentury OK nr X. W okresie od 15 listopada 1922 do 15 lutego 1923 przebywał na kursie przeszkolenia piechoty w Grudziądzu. Odbył też kurs uzupełniający z zakresu klasy VII i VIII przy DOK nr X i w 1924 r. uzyskał eksternistycznie maturę w II gimnazjum w Przemyślu.

Przemianowany na oficera służby stałej (por. piech. ze starszeństwem z 1 grudnia 1920 r.), ukończył kurs młodszych oficerów w Chełmie (7 stycznia-2 maja 1925) oraz kurs oficerów żywnościowych (15 września-14 grudnia 1925) we Lwowie. Od grudnia 1925 r. dowodził komp. 17 pp. Ukończył 10. miesięczny kurs wykładowców historii wojskowości. 29 listopada 1931 r. przeniesiony do Korpusu Kadetów nr 2 w Chełmnie, a potem w Rawiczu. Od 21 sierpnia 1936 r. sprawował funkcję wychowawcy. 19 marca 1937 r. awansował na kpt. piech. Wiosną 1939 r. dowodził 1 komp.

Po kampanii 1939 r. powrócił w okolice Rzeszowa i podjął działalność konspiracyjną. Od grudnia 1940 r. należał do ZWZ ps. „Blizbor”. Był podinspektorem w Rzeszowskim Inspektoracie wojskowej Służby Ochrony Powstania. Równocześnie uczestniczył w szkoleniu podoficerów i podchorążych. Od 21 grudnia 1943 r. dowodził tymczasowo Placówką AK Boguchwała, zaś 13 lipca 1944 r. został dowódcą Placówki AK Niebylec. Dowodził nią podczas akcji „Burza”. W grudniu objął funkcję komendanta Podobwodu AK Rzeszów-Południe. Wkrótce potem aresztowany przez funkcjonariuszy UB w Błażowej.

Prawdopodobnie zamordowany podczas śledztwa na początku 1945 r.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 20 IX 1927) z Janiną Michaliną Wiewiórską, miał z nią córkę Ewę (ur. 1942) zamężną Kucharską.

Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 3, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2011; Księga pamięci kadetów II Rzeczypospolitej. Aneks, Warszawa2006; Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Oświęcim 1915; T. Malinowski, M. Szumański, 2 Pułk Piechoty Legionów t. I: Karpaty, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 92/1932; G. Ostasz, w: Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956 t. 5, Kraków 1999; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.