Bojownikom niepodległości

Piotr Jagodziński

(1889–1943)

Urodził się 29 czerwca 1889 r. w Warszawie. Syn Jana, robotnika, i Marii z Gulewskich (?).

Uczył się zawodu w drukarni Bilińskiego i W. Maślankiewicza. Tam w 1905 r. nawiązał kontakt z PPS. Z polecenia partii drukował nielegalne druki, za co 19 stycznia 1906 r. został aresztowany przez władze rosyjskie. Osadzonyw Areszcie Centralnym przy ul. Daniłowiczowskiej. Po umorzeniu sprawy 25 maja zwolniony, pozostawał pod dozorem policji. Podjął wówczas działalność w PPS i w jej Organizacji Bojowej. Po rozłamie w partii (listopad 1906 r.) w PPS-Frakcji Rewolucyjnej. Uczestnik wielu akcji bojowych na terenie Warszawy i m.in. powiatu grójeckiego m.in. nieudanego zamachu na generał-gubernatora warszawskiego Grigorija Skałona (8 grudnia 1906 r.). Podczas starcia z patrolem kolejowym pod Wołominem został ciężko ranny i został aresztowany przez władze rosyjskie. Osadzony w X pawilonie warszawskiej cytadeli. Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego z 31 marca 1907 r. skazany na karę śmierci, po interwencji posła Romana Dmowskiego zamienioną na dożywotnie więzienie. Przewieziony w kwietniu do moskiewskich Butyrek, był tam osadzony aż do wybuchu rewolucji lutowej 1917 r. w Rosji.

Zwolniony, powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. Był organizatorem milicji PPS. Po przeworcie wojskowym z maja 1926 r. był przeciwnikiem działań podejmowanych przez Rajmunda Jaworowskiego. Po odejściu z partii w październiku 1928 r. grupy Jaworowskiego Warszawski Okręgowy Komitet Robotniczy  powierzył mu organizację nowej milicji PPS. W latach 1929–1930 jako kierownik milicji ochraniał wiece robotnicze w stolicy organizowane w ramach akcji Centrolewu. 14 października 1930 r. aresztowany pod zarzutem przygotowywania zamachu na J. Piłsudskiego, wyrokiem Sądu Okręgowego z16 lutego 1931 r. został skazany na rok więzienia, po czym zwolniony za kaucją. Na XXIV Kongresie PPS w 1937 r. powołany w skład Głównego Sądu Koleżeńskiego.

Działacz Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i jeden z organizatorów Stow. b. Więźniów Politycznych (przez wiele lat był jego sekretarzem).

Podczas II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach PPS-WRN. Aresztowany przez Niemców, więziony na Pawiaku. 17 stycznia 1943 r. wywieziony do obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie był jednym z kierowników akcji samopomocy więźniów.

Zmarł jesienią 1943 r. w obozie.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości z mieczami.

Opublikował: Skrawek wspomnień, „Kronika Ruchu Rewolucyjnego w Polsce” nr 34/1936.

Żonaty z Zofią Owczarek (zob.).

Źródła

PSB; „Monitor Polski” nr 93/1938; J. Pająk, Organizacje bojowe partii politycznych w Królestwie Polskim 1904–1911, Warszawa 1985; J. Tomicki, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987.