Rafał Aleksander Gogoliński-Elston

Urodził się 5 lutego 1902 r. w Kijowie. Był prawdopodobnie synem dworzanina cesarzowej Marii Fiodorownej, kniazia Sumarokow-Jesupow-Elstona i Polki Michaliny Plater-Broel (taką informację miał osobiście przekazać pisarzowi Jerzemu Żuławskiemu; za jej prawdziwością przemawia używanie przez niego, jako członu nazwiska – Elston). We własnoręcznie pisanych życiorysach podawał, że był synem Juliana, działacza niepodległościowego i Michaliny z d. Łojko. Od roku 1912 kształcił się w Korpusie Paziów w Petersburgu, z którego został wydalony za wylanie wiadra wody na generała wizytującego Korpus. Następnie uczył się w gimnazjum humanistycznym w Kijowie. Za publiczną kłótnię z kuratorem, podczas której zarzucił carowi Rosji bezprawne używanie tytułu króla Polski został wydalony z gimnazjum.

Podczas I wojny światowej członek drużyny skautowej, współpracującej z Polską Organizacją Wojskową. W roku 1916 w Irpeniu koło Kijowa zorganizował manifestację narodową, za co został pobity przez funkcjonariuszy policji. W roku 1917 będąc na kolonii Polskiego Towarzystwa Dobroczynności w Irpeniu prowadził ćwiczenia terenowe. W roku 1918, po rozbrojeniu I i II Korpusu Polskiego w Rosji, organizował pomoc dla żołnierzy polskich.

W latach 1918–1919 studiował w Seminarium Duchownym w Łucku (1712–1919), gdzie redagował pismo dla alumnów „Lud Boży”. Po zamknięciu seminarium wstąpił do Wojska Polskiego. Wysłany do Francji po odbiór broni, tam jako niepełnoletni został zwolniony z wojska. Podjął studia w kosmologii na uniwersytecie w Tuluzie. Wybuch w laboratorium uszkodził mu płuca. W roku 1921 powrócił do Polski. Podjął przerwane studia w Metropolitarnym Seminarium Duchownym w Gnieźnie. W roku 1922 przeniósł się do reaktywowanego w Łucku Wyższego Seminarium Duchownego Łucko-Żytomierskiego, gdzie prowadził bibliotekę seminaryjną. W tym też roku zapadł na gruźlicę, po czym wysłany został na leczenie do Zakopanego. Święcenia kapłańskie przyjął w Krakowie 24 października 1924 r. Po święceniach nominalnie był wikarym w parafii Derażne w diecezji łuckiej; faktycznie, w latach 1924–1934 ze względu na stan zdrowia przebywał na kuracji w Zakopanem. Był kapelanem ss Boromeuszek w klasztorze przy ul. Piaseckiego. W latach 1929–1934 pełnił funkcję katechety w prywatnym Sanatoryjnym Gimnazjum Koedukacyjnym im. bł. Ładysława z Gielniowa. Uczył także geografii i historii, był wychowawcą klasowym. Od 1 września 1932 r. dodatkowo prowadził sekretariat gimnazjum. Zaprojektował „Dyplom przyjęcia do Sodalicji Mariańskiej”. Początkowo mieszkał w klasztorze ss Boromeuszek, następnie w willi „Szarotka” przy ul. Nowotarskiej. Uzyskał godność kanonika honorowego Kapituły Katedralnej w Łucku. Od 1 lipca 1934 r. powołany do służby czynnej Wojska Polskiego. Objął stanowisko kapelana 21 Warszawskiego Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy”. W roku 1936 kapelanem stołecznego 30 Pułku Strzelców Kaniowskich, od roku 1938 – kapelanem 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. W latach 1936–1939 redagował miesięcznik „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojsk Polskich”. Jednocześnie był proboszczem parafii wojskowej pw. św. Jerzego w Warszawie i prokuratorem Sądu Biskupa Polowego. W roku akademickim 1937–1938 studiował na fakultecie Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. W roku 1938 ukończył kurs pilotażu i uzyskał licencję pilota.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. od pierwszego dnia wojny pełnił funkcje proboszcza 29 Dywizji Piechoty oraz szefem służby duszpasterskiej Armii „Prusy”. Po rozbiciu oddziałów od 7 września dowodził kompanią sanitarną 29 DP. 11 września dotarł do Łucka, gdzie został lekko ranny podczas bombardowania. Ponieważ podczas tego nalotu zginął ks. Mikołaj Drużbacki, sekretarz biskupa Gawliny, ks. Gogoliński został mianowany na jego miejsce. Po agresji sowieckiej z 17 września, tuż przed przekroczeniem granicy rumuńskiej, ponownie ranny. Dzięki pomocy biskupa Gawliny przedostał się do Rumuni, następnie do Włoch, gdzie leczył się w klasztorze kamedułów w Weronie. Od grudnia 1939 r. przebywał w Lyonie, gdzie został naczelnym kapelanem lotnictwa polskiego we Francji. Był też notariuszem Kurii Polowej. Po kapitulacji Francji przybył do Wielkiej Brytanii. W sierpniu 1940 r. został kapelanem Centrum Wyszkolenia Ziemnego w Blackpool, pełnił również funkcję kapelana lotników polskich przybyłych z Francji. Od roku 1941 nauczyciel na kursach maturalnych dla lotników. 7 marca 1941 r. został kapelanem bazy Polskich Sił Powietrznych i rejonu Blackpool obejmującego 30 lotnisk z których startowali polscy lotnicy. Uczestniczył w lotach nieoperacyjnych oraz bojowych. Podczas jednego z lotów jego samolot został zestrzelony, a on sam wyłowiony z Morza Irlandzkiego. W roku 1943 został dyrektorem działającej w Wielkiej Brytanii organizacji charytatywnej Episkopatu Ameryki Północnej – National Catholic Welfare Conference, która niosła pomoc polskim żołnierzom. Utworzył również Fundusz Pomocy Jeńcom. Zebrane wśród lotników datki umożliwiły zakup i wysyłkę 4 800 paczek do obozów jenieckich w Niemczech. W Londynie redagował miesięcznik „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojska Polskiego”. Po powołaniu przez biskupa Gawlinę Polskiej Akcji Katolickiej na terenie Wielkiej Brytanii (10 października 1943) został redaktorem Wydawnictwa, które wydawało broszury: „Myśl Katolicka”, „Ruch Katolicki”, „Cel”, „Droga”, „Na przełomie”, „Po tamtej stronie” oraz modlitewniki, kartki przypominające o spowiedzi, rekolekcjach itp.

Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji. Pełnił funkcje kapelana polskich jednostek lotniczych tzw. 3 Polskie Skrzydło Myśliwskie. Po ich likwidacji 28 czerwca 1947 r. przeszedł do RAF. Następnie pracował w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. 15 kwietnia 1949 r. w stopniu starszego kapelana (majora) został zdemobilizowany. Pełnił funkcję duszpasterza Polonii w Wielkiej Brytanii. Pracował w diecezji Northampton. Od roku 1970 był dziekanem dekanatu południowo-wschodniego w Londynie oraz sędzią Trybunału Matrymonialnego przy Arcybiskupstwie Westminsterskim. Pełnił wiele funkcji w polonijnych organizacjach. Od 24 lipca 1953 r. kapelan Polskiego Związku Kawalerów Maltańskich. W lipcu 1953 r. współzałożyciel Stowarzyszenia Polskich Kapłanów w Wielkiej Brytanii. Od stycznia 1955 r. Naczelny Kapelan ZHP poza granicami Kraju; członek Naczelnictwa ZHP poza granicami Kraju. Mianowany podharcmistrzem (1955) i harcmistrzem (1956). Pełnił funkcję wiceprezesa Stowarzyszenia Lotników Polskich. Wieloletni redaktor działu kaznodziejskiego wydawanego w Rzymie kwartalnika „Duszpasterz Polski Zagranicą”. Od 31 sierpnia 1950 r. wygłaszał niedzielne kazania w sekcji polskiej BBC. Opiekował się szkołą Sióstr Nazaretanek w Pitsford. Awansowany do stopnia proboszcza (podpułkownika). 19 stycznia 1963 został mianowany przez Ojca Świętego Pawła VI prałatem domowym Jego Świątobliwości. Od biskupa Gawliny otrzymał przywilej noszenia rokiety i mantoletu. Zmarł 22 października 1982 r. w Londynie, został pochowany na Cmentarzu Parafialnym na Powązkach w Warszawie w katakumbach.

Był autorem kilku prac historycznych, między innymi Zjazd monarchów w Łucku 1429, Łuck 1924.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., orderem Polonia Restituta 3 kl., Medalem Niepodległości, srebrnym Krzyżem Zasługi i brytyjskim orderem Imperium Brytyjskiego.