Bojownikom niepodległości

Roman Górecki

(1889-1946)

górecki romanUrodził się 27 sierpnia 1889 r. w Starej Soli pow. Stary Sambor. Syn Stanisława i Pauliny. Brat Adama Franciszka. (zob.).

W 1908 r. ukończył gimnazjum w Tarnowie, po czym studiował na Wydz. Prawa i Administracji Uniwersytetu Lwowskiego, uzyskując w kwietniu 1914 r. doktorat. Studiując później filozofię, rozpoczął praktykę sądową.

Od 1904 r. należał do Organizacji Młodzieży Narodowej, następnie do „Kuźnicy” i „Zarzewia”. Był członkiem „Sokoła” we Lwowie, a potem Polskich Drużyn Strzeleckich. Ukończył szkołę podoficerską i oficerską. Piastował funkcję dowódcy plut.

W chwili wybuchu wojny przebywał (jako rekonwalescent po chorobie reumatycznej) na kuracji w Szczawnicy. Brał udział w organizowaniu w tamtym rejonie kilku oddziałów strzeleckich.

Z jednym z nich jako dowódca plut. dołączył w sierpniu 1914 r. do 1 pp LP. Wobec nawrotu choroby 10 października przeszedł do służby administracyjnej, stając się w Legionach jednym z jej głównych organizatorów. Początkowo był dowódcą plut. w baonie uzupełniającym kpt. Andrzeja Galicy. 5 maja 1915 r. mianowany chor. int. ze starszeństwem z 1 grudnia 1914. Z jego inicjatywy utworzono szkołę podoficerów rachunkowych, w której od 7 maja do 18 lipca 1915 r. był komendantem i wykładowcą. 7 lipca awansował na ppor. int. W nowoutworzonym 6 pp LP od 30 lipca 1915 do 15 lutego 1916 r. pełnił funkcję oficera rachunkowego pułku i komendanta polowej szkoły oficerów administracji. 15 grudnia 1915 r. awansował na por. int. Następnie aż do listopada 1917 r. zajmował stanowisko II zastępcy szefa intendentury Komendy Legionów i Polskiego Korpusu Posiłkowego. W okresie niemieckiego przeszkalania Legionów był odkomenderowany do intendentury przy IV korpusie w Magdeburgu. 25 czerwca mianowany członkiem Sądu Honorowego Komendy LP.

Po kryzysie przysięgowym w okresie 25 listopada 1917-11 lutego 1918 uczestniczył w kursie intendentury przy Ministerstwie Wojny w Wiedniu. 1 grudnia 1917 r. uzyskał stopień kpt. int. Po ukończeniu kursu mianowano go zastępcą szefa intendentury Polskiego Korpusu Posiłkowego. Był jednym z organizatorów i kierowników akcji przejścia II Brygady przez front pod Rarańczą, podczas której 16 lutego 1918 r. dostał się do niewoli austriackiej. Więziony w Huszt i Marmaros-Sziget.

Był głównym oskarżonym w procesie legionistów w Marmaros-Sziget (8 czerwca-30 września). Po abolicji procesu przybył do Warszawy i wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. 25 października mianowany przez Radę Regencyjną mjr. int. i przydzielony do MSWojsk.

Od 20 listopada 1918 r. był szefem sekcji budżetowej Dep. Gospodarczego MSWojsk, zaś od 25 października 1919 r. – zastępcą szefa tego departamentu. W 1919 r. przebywał we Francji, gdzie studiował francuską administrację wojskową oraz organizację korpusu kontrolerów wojskowych. Od 22 marca 1920 r. zajmował stanowisko pomocnika szefa Oddz. IV Sztabu Generalnego.

Zweryfikowany jako płk int. z 1 czerwca 1919, od 22 lipca 1921 r. był zastępcą szefa Wojskowej Kontroli Generalnej i szefem zorganizowanego przez siebie Korpusu Kontrolerów. 2 maja 1924 r. mianowany gen. bryg. (z dniem 1 lipca 1923). Funkcję tę pełnił do 23 lipca 1926 r., po czym został zastępcą I wiceministra SWojsk.

Przeniesiony w stan nieczynny, 14 lipca 1927 r. objął funkcję prezesa Banku Gospodarstwa Krajowego. Był też prezesem rad nadzorczych Tow. Starachowickich Zakładów Przemysłowych, Tow. Eksploatacji Soli Potasowych w Kałuszu i Stebniku oraz w British and Polish Trade Bank A.G. w Gdańsku.

W 1928 r. założył Federację Polskich Związków Obrońców Ojczyzny i został jej prezesem, a w 1929 r. polską sekcję Federation Interalliee des Anciens Combattante, której objął przewodnictwo. Od 1931 r. wiceprezes FIDAC na Polskę. Na XIII Kongresie FIDAC (10 września 1932) powołano go na prezesa tej organizacji, po raz drugi na XVIII Kongresie (1937 r.). Ostatecznie został wybrany dożywotnim prezesem honorowym tej organizacji. W 1932 r. przeniesiony ze stanu nieczynnego do rezerwy.

Był przewodniczącym komisji Jeńcy i Więźniowie Ideowi w Komisji Krzyża i Medalu Niepodległości.

W gabinecie Mariana Kościałkowskiego był (13 października 1935-15 maja 1936) ministrem Przemysłu i Handlu, po czym aż do wojny prezesem BGK.

W 1926 r. został prezesem WKS „Legia” Warszawa. M.in. przeprowadził budowę stadionu. Współorganizator i pierwszy prezes Ligi Piłki Nożnej (od 6 stycznia 1927 do 8 stycznia 1928, początkowo jako p.o.). W 1928 r. wybrany prezesem Polskiego Touring Klubu. W latach 1929-1930 prezes Rady Głównej Ligi Morskiej i Rzecznej.

Po kampanii 1939 r. przedostał się do Francji, a następnie do Wlk. Brytanii. Przygotowywał się do służby w lotnictwie, a jednocześnie pracował wśród związków kombatanckich na rzecz tworzącej się Armii Polskiej. Nie otrzymawszy powołania do WP poświęcił się pracy w zakresie ekonomii. W Glasgow wykładał bankowość dla polskich studentów. Zwalczał stwierdzenia propagandy, iż w II Rzeczypospolitej nie udało się niczego pozytywnego osiągnąć, co spowodowało klęskę Polski w 1939 r.

Zmarł 9 sierpnia 1946 r. w Iscoyd Park. Pochowany na cmentarzu Whitchurch.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 2, 3 i 4 kl., Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi, belgijskimi orderami Korony 1 kl. i Leopolda 3 kl., francuską Legią Honorową 3 i 5 kl., holenderskim orderem Oranie-Nassau 1 kl., jugosłowiańskim orderem św. Sawy 2 kl., marokańskim orderem Ouissam Alaouite 2 kl., rumuńskimi orderami Korony Rumunii 2 kl. i Gwiazdy Rumunii 3 kl., włoskim orderem Korony Włoch 2 kl.

Jest patronem ulicy w Siedlcach, jego pamięci poświęcono tablicę w krużganku klasztoru OO. Reformatów w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1931
Źródła

CAW, akta personalne 7496, 10207; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 2, Warszawa 2006; Encyklopedia Wojskowa t. III, Warszawa 1933; E. Kossewska, Związek Legionistów Polskich 1922-1939, Warszawa 2003; T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991; J. Krzemieński, Generał Roman Górecki, „Na Straży” nr 28-30/1946; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 64/1931; Rarańcza. Zbiór opracowań w 15 lecie czynu zbrojnego, Warszawa 1933; Red., w: Polski Slownik Biograficzny t. VIII z 1960; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; Rocznik oficerski rezerw 1934; R. Starzyński, Cztery lata w służbie Komendanta. Przeżycia wojenne 1914-1918, Warszawa 1937; P. Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994; A. Wojtaszak, Generalicja Wojska Polskiego 1921-1926, Szczecin 2005; Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie latach 1939-1946, Londyn 1952.