Bojownikom niepodległości

Roman Grochowski

(1893-1943)

Urodził się 28 lutego 1893 r. w Chorzelach pow. Przasnysz. Syn Pawła i Julianny Korneli z Matyszczyków. Brat Jana (zob.).

Ukończył siedmioklasową szkołę handlową w Łomży (1911 r.). W maju 1911 r. aresztowany za działalność niepodległościową przez władze rosyjskie, po zwolnieniu w 1912 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych.

W czasie I wojny światowej od 1915 r. w Legionach Polskich. Od 1 maja 1915 r. służył w 1 part LP, od 1916 r. w 1 baterii I dyonu haubic. Po kryzysie przysięgowym 20 lipca 1917 r. zwolniony z Legionów i internowany w Szczypiornie, a potem w Łomży. 15 maja 1918 r. zwolniony z obozu.

Od 1 października 1918 r. pracował w Wydz. Powiatowym w Puławach. Był pomocnikiem referenta, a następnie sekretarzem Wydz. Powiatowego.

Wobec trudnej sytuacji militarnej kraju 20 lipca 1920 r. wstąpił ochotniczo do WP. Po wojnie z bolszewikami 26 marca 1921 r. przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. art. z 1 czerwca 1919 r.

Powrócił wówczas na zajmowane przedtem stanowisko. Od 1 marca 1923 do 10 stycznia 1930 r. sekretarz, a potem wicedyrektor Biura Zjazdów Samorządu Ziemskiego. Z jego ramienia był członkiem Zarządu Głównego Funduszu Bezrobocia i Komitetu Zarządzającego Studium Administracji Komunalnej Wolnej Wszechnicy Polskiej.

W 1922 r. przez semestr studiował na Wydz. Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1924 r. na Wydz. Nauk Politycznych i Społecznych Wolnej Wszechnicy Polskiej (ukończył go jako wolny słuchacz, bez dyplomu).

Od 10 stycznia do 6 kwietnia 1930 r. był pracownikiem kontraktowym w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku, a potem w Warszawie. W okresie od 31 maja 1930 do 17 lipca 1933 r. prowizoryczny starosta w Grójcu. Za niewykonanie polecenia z zakresu „mob” przejściowo zawieszony w czynnościach. Następnie pracował w Wołyńskim Urzędzie Wojewódzkim. Zwolniony z obowiązków 21 czerwca 1938 r., był zatrudniony jako naczelnik wydz. samorządowego i kierownik oddz. finansów komunalnych w Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach.

Podczas II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej.Aresztowany 11 listopada 1942 r. przez Niemców, 16 grudnia został osadzony w obozie koncentracyjnym w Auschwitz (nr 83 827).

Zginął 24 stycznia 1943 r. w obozie.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i złotym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 28 XII 1920) z Wandą Filipkowską.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 156/1931
Źródła

J. Mierzwa, Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej t. 1, Łomianki 2018; „Monitor Polski” nr 156/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.