Bojownikom niepodległości

Roman Horoszkiewicz–Wojnicz

(1892–1962)

Roman Horoszkiewicz–WojniczUrodził się 27 stycznia 1892 r. w Salówce pow. Czortków. Syn Tadeusza i Heleny z Dobek-Zarębów. Ukończył gimnazjum św. Jacka w Krakowie. W 1910 r. podjął studia na Wydz. Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Poeta, drukował swoje wiersze w „Nowej Reformie”. Członek II PDS w Krakowie ps. „Wojnicz”. W czasie I wojny światowej 3 sierpnia 1914 r. przydzielony do 1 komp. kadrowej (II plut.), w jej składzie 6 sierpnia wyruszył na front. 12 sierpnia przeszedł do oddziału kawalerii Władysława Prażmowskiego-Beliny. Podczas bitwy pod Łowczówkiem ordynans konny przy dowództwie 1 pp LP. Ranny w czerwcu 1915 r., w lipcu przebywał w szpitalu zorganizowanym w fabryce cygar w Krakowie. W 1916 r. przeniesiony do 7 pp LP. Po złamaniu nogi leczył się w Chełmie i Krakowie. Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. wcielony do armii austro-węgierskiej i wysłany na front włoski. W czasie I wojny światowej był trzykrotnie ranny. Po 1918 r. w WP. Mianowany 25 września 1919 r. ppor. piech., brał udział w walkach z bolszewikami. Po zakończeniu wojny przeniesiony do rezerwy. Podjął niedokończone studia. W maju 1921 r. przedostał się na Górny Śląsk i wstąpił do oddziałów powstańczych. Został szefem sztabu podgrupy „Bogdan”, stanowiącej część grupy „Północ”. Od 19 maja oficer do specjalnych zleceń w dowództwie 1 Dywizji Wojsk Powstańczych. Od 6 czerwca zastępca dowódcy ds liniowych Pułku Królewskohuckiego. Po zakończeniu walk opuścił Śląsk. Zweryfikowany jako kpt. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r. Podjął pracę w muzealnictwie i szkolnictwie na Kresach Wschodnich. We Lwowie kontynuował studia z zakresu archeologii, heraldyki i historii sztuki. W latach 1922-1923 asystent gabinetu archeologii Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie. Następnie założył Muzeum Poleskie w Pińsku oraz był wydawcą i redaktorem „Ziemi Pińskiej”. Należał do Zw. Oficerów Rezerwy (członek komisji rewizyjnej), Zw. Legionistów Polskich (należał do zarządu tej organizacji w Tarnopolu, a potem w Warszawie). Działacz Zw. Strzeleckiego; sprawował funkcję komendanta podokręgu tarnopolskiego ( 1933-1934), a w latach 1934-1935 był szefem propagandy w Komendzie Głównej. W Tarnopolu redagował „Głos Polski”. Później pracował w Polskim Radio w Warszawie i w Baranowiczach. Wspołpracownik „Polski Zbrojnej”, „Wiarusa” i „Żołnierza Polskiego”. W 1939 r. zmobilizowany do WP, brał udział w obronie Warszawy. Po kapitulacji załogi miasta (28 września) dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w niej przez cały okres wojny. Uwolniony, powrócił do Polski. Po krótkim pobycie w Krakowie podjął pracę zawodową w katowickim oddziale PUR. Od czerwca 1945 r. pracował w resorcie kultury i sztuki. 1 października 1946 r. objął stanowisko kierownika referatu kultury i sztuki Zarządu Miejskiego w Opolu. Następnie (w latach 1949-1953) pełnił funkcje kierownicze na przemian w Muzeum Śląska Opolskiego i w Wydz. Kultury i Sztuki Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu. Działacz społeczny, publikował w prasie regionalnej i centralnej, dokumentując polskość Śląska. Zmarł 11 grudnia 1962 r. w Opolu i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Komunalnym. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, srebrnym Krzyżem Zasługi i srebrnym Wawrzynem Akademickim. Opublikował: Jak zostaliśmy 1 pułkiem legionów, „Legion” nr 3/1935; W trzecim powstaniu śląskim, Warszawa 1936; W pierwszym pułku. Notatki legionisty, Warszawa 1935; Fragmenty wspomnień 1914-1918, Brześć nad Bugiem 1929. Żonaty z Heleną Zdybkiewicz. Jest patronem ulicy w Opolu i Kędzierzynie-Koźlu.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 156/1931
Źródła

H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935; J. Kruk-Śmigla, Za wierną służbę Ojczyźnie. Dziennik legionisty I Brygady, Krosno 2004; A. K[wiatek], w: Encyklopedia powstań śląskich, Opole 1982; Lista strat Legionu Polskiego. Od lipca do października 1915, Piotrków 1915; Lista strat Legionu Polskiego. Od 1 maja do 1 lipca 1915, Piotrków 1915; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; J.M. Majchrowski, Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret oddziału, Kraków 2014; „Monitor Polski” nr 156/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; S. Składkowski, Moja służba w Brygadzie. Pamiętnik polowy, Warszawa 1990.