Bojownikom niepodległości

Roman Iwanicki

(1882–1944)

Urodził się 28 lutego 1882 r. w Warszawie. Syn Mariana (zob.) i Józefy z Kuczyńskich, brat Stanisława Zygmunta (zob.) i Władysława (zob.).
Ukończył szkołę elementarną we Włocławku oraz trzyletnią szkołę rzemieślniczą oraz odbył praktykę ślusarską.
W 1901 r. zamieszkał w Płocku, gdzie pracował w warsztacie ojca.
Od 1904 r. należał do PPS. Na początku 1905 r. dokonał nieudanego zamachu na wachm. Krasickiego. Był organizatorem pierwszej w Płocku manifestacji 1. majowej. Aresztowany 21 czerwca za kolportowanie odezwy PPS, na mocy amnestii z 30 października sprawę tę umorzono. Po uwolnieniu wziął udział w udanym zamachu na prowokatora Smukowskiego we Włocławku. Po rozłamie w partii (listopad 1906 r.) w PPS-Frakcji Rewolucyjnej. M.in. z bratem Władysławem uczestniczył w zamachu na strażnika ziemskiego Ksenofontowa (3 stycznia 1907). Aresztowany 6 stycznia, po czterech miesiącach został zesłany na trzy lata do guberni jakuckiej.
Po odbyciu kary w 1910 r. powrócił do Włocławka. Nawiązał kontakt z PPS-Frakcją Rewolucyjną. Uczestniczył w napadzie na urząd gminy w Dąbiu.
W 1912 r. przeniósł się do Płocka.
W czasie I wojny światowej w 1915 r. wstąpił do POW. Był instruktorem w pow. sierpeckim i lipnowskim.
Po rozbrojeniu Niemców ponownie zamieszkał we Włocławku i pracował w odlewni Rachwała.
Od 1918 r. członek Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Kierował komórką partyjną w odlewni. W 1927 r. aresztowany jako uczestnik wystąpień grupy komunistów na pochodzie pierwszomajowym PPS. Wyrokiem Sądu Okręgowego we Włocławku z 11 października został uniewinniony.
W 1930 r. przeniósł się do Płocka, gdzie z bratem Władysławem prowadził warsztat ślusarski. Ze względu na działalność komunistyczną synów spółka się rozpadła, a on sam został bez pracy.
Należał do PPS d. Frakcji Rewolucyjnej (choć władze podejrzewały go o współdziałanie z KPP i Międzynarodową Organizację Pomocy Rewolucjonistom). Jako członek Stow. b. Więźniów Politycznych w połowie lat 30. uzyskał zaopatrzenie emerytalne dla byłych skazańców politycznych.
Podczas II wojny światowej należał do komunistycznej organizacji Zw. Rad Robotniczo Chłopskich „Młot i Sierp”. Od 1942 r. ukrywał się. Aresztowany we wrześniu 1944 r. przez gestapo, przez kilka miesięcy był więziony w Płocku. Wywieziony do obozu koncentracyjnego w Stutthofie.
Zginął w obozie w końcu 1944 r.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości z mieczami.
Żonaty, miał synów Mieczysława i Romualda (1 VIII 1912-21 XI 1975), komunistę, członka KC PZPR, używającego nazwiska Józef Kalinowski.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 93/1938
Źródła

„Monitor Polski” nr 93/1938; A. Pacholczykowa, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987.