Bojownikom niepodległości

Roman Radogost Eminowicz

(1900-1920)

Eminowicz RomanUrodził się 18 maja 1900 r. w Krakowie. Syn Wincentego (zob.) i Heleny z Zopothów. Brat Włodzimierza (zob.).

Uczył się w III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie (do 1918 r.).

W czasie I wojny światowej jako uczeń ósmej klasy w listopadzie 1917 r. podjął służbę w Polskim Korpusie Posiłkowym. W stopniu uł. był żołnierzem 2 puł LP. Po likwidacji pułku (19 lutego 1918 r.) w następstwie przejścia II Brygady przez front pod Rarańczą internowany przez Austriaków w Bustyahaza i Talaborfalva na Węgrzech. Po kilku miesiącach skierowany do obozu w Udine, ostatecznie został zwolniony.

W końcu czerwca 1918 r. powrócił do Krakowa. Jesienią podjął studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. W składzie 1 komp. baonu akademickiego z Krakowa wyruszył na front ukraiński w rejon Lwowa. 10 grudnia komp. ta stała się oddziałem szturmowym pociągu pancernego „Śmiały”. Wyróżnił się podczas walk o stację w Sądowej Wiszni.

W dniu 9 marca 1919 roku stał pociąg pancerny „Śmiały” na stacji Sądowa Wisznia, odcięty od Lwowa i Przemyśla. Cała stacya była pod bardzo silnym ogniem piechoty i artylerii nieprzyjacielskiej. Jeden z pocisków trafia w wagon z materjałami wybuchowemi i rozpala go, niebezpieczeństwo eksplozyi tego wagonu i pobliskich jest wielkie, która by zniszczyła pociąg pancerny i stacyę. Św. p. plutonowy Eminowicz nie zważając na nic i mimo silnego ognia z karabinów maszynowych i dział, sam (…) się do palącego wozu, odczepia go i (…). Dzięki jego nieustraszonej (…) i poświęceniu udaje się ocalić od zniszczenia pociąg pancerny „Śmiały” [z wniosku kpt. Stanisława Hrebendy na order Virtuti Militari].

W kwietniu 1919 r. przeniesiony do 5 pp leg, w składzie 1 komp. brał udział w wyprawie wileńskiej i dalszych działaniach na froncie litewsko-białoruskim. Uczestniczył w walkach z bolszewikami. Chory, latem przebywał w sanatorium wojskowym w Zakopanem. Jesienią powrócił na studia.

Działał w Akademickim Kole Artystyczno-Literackim. Zapowiadał się jako talent poetycki. Pisał jako „Jan Fersten”. Przekładał utwory Walta Whitmana i Pierre Reverdy`ego.

Wobec trudnej sytuacji militarnej kraju na początku lipca 1920 r. w stopniu plut. wstąpił do WP. Jako dowódca oddziału kartaczownic służył w 43 pp. Lekko ranny 10 sierpnia w głowę oraz ciężko ranny 10 października w kręgosłup i płuca pod Nowogrodem Wołyńskim koło Zwiahla, został częściowo sparaliżowany.

Zmarł z ran 10 listopada 1920 r. w szpitalu wojskowym w Zamościu. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie kwat. PAS 8.

Pośmiertnie awansowany na ppor. piech. i odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., dwukrotnie Krzyżem Walecznych oraz Medalem Niepodległości.

Rodziny nie założył.

Źródła

CAW, I.482.48-3958; K. Czachowski, w: Polski Słownik Biograficzny 1948, t. VI; Dla Ciebie Polsko!, „Panteon Polski” 1929, nr 52; Księga pamiątkowa II Gimnazjum obecnie II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego 1885-1985, Kraków 1984; „Monitor Polski” 1937, nr 64.