Bojownikom niepodległości

Stanisław Antoni Groniowski

(1895-1939)

groniowski stanisław antoniUrodził się 12 marca 1895 r. w Warszawie. Syn Adama, lekarza, i Eugenii Rozalii z Brodzkich.

Ukończył Szkołę Handlową Zgromadzenia Kupców w Łodzi (1913 r.). Podjął wówczas studia na Wydz. Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.

W okresie nauki szkolnej należał do Organizacji Młodzieży Narodowej, zaś na studiach do „Zarzewia”. W latach 1915-1918 był współkierującym akcją niepodległościową akademików w Warszawie.

W czasie I wojny światowej od 1916 r. w POW ps. „Buranowski”.

Od listopada 1918 r. w WP. Służył w 10 pap. W 1920 r. przeniesiony do rezerwy. Z dniem 1 lipca 1925 r. mianowany ppor. rez. art., 19 marca 1939 r. awansował na por. rez. uzbr.

W latach 1920-1921 pracował w centrali Tow. Straży Kresowej.

W 1920 r. był współorganizatorem i uczestnikiem I ogólnego zjazdu polskiej młodzieży akademickiej.

Po ukończeniu studiów prawniczych na Uniwersytecie Warszawskim (1922 r.) w 1923 r. wyjechał jako korespondent „Kuriera Polskiego” do Berlina.

Od 1924 r. należał do Zw. Młodej Polski. W okresie od 1935 do maja 1926 r. członek Narodowej Partii Robotniczej, a potem do 1928 r. członek rady naczelnej Zw. Naprawy Rzeczpospolitej, sekretarz i referent generalny jego komisji konstytucyjnej.

Od 1926 r. kolejno członek Zarządu Głównego Zw. Seniorów OMN i Zw. Polskiej Młodzieży Demokratycznej, jego wiceprezes i członek rady naczelnej.

Od końca 1921 r. pracował w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, początkowo jako asystent, a od 1928 r. jako archiwista. W archiwum pracował głównie nad systematyzacją, opracowaniem i inwentaryzacją akt władz wymiaru sprawiedliwości sądów polskich z lat 1807-1876. Historyk i archiwista; był zastępcą sekretarza komisji historycznej Tow. Naukowego Warszawskiego i sekcji d. prawa polskiego w Tow. Prawn. Archiw. w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.

Autor licznych prac specjalistycznych z zakresu prawa konstytucyjnego, historii nowożytnej i polityki. Współpracownik redakcji „Polskiego Słownika Biograficznego”.

Mieszkał w Warszawie.

W 1939 r. zmobilizowany do WP.

Poległ we wrześniu 1939 r. w rejonie Prużany.

Odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości.

Żonaty (od 27 IV 1930) z Wandą Kopczyńską.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 140/1938
Źródła

S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 1, 2, Warszawa 1938, 1939; „Monitor Polski” nr 140/1938; Rocznik oficerski rezerw 1934; R. Rybka, K. Stepan, Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2003; A. Stebelski, w: Polski Słownik Biograficzny t. VIII/1959-1960.