Bojownikom niepodległości

Stanisław Antoni Habowski

(1895–1966)

Stanisław Antoni HabowskiUrodził się 28 marca 1895 r. w Nowym Sączu. Syn Józefa, murarza, i Klary z Burnagielów. Ukończył szkołę powszechną, po czym od 1906 r. uczył się w I gimnazjum w Nowym Sączu. Maturę uzyskał w 1915 r. Od 1912 r. członek Zw. Strzeleckiego, a od 1913 r. Polowych Drużyn „Sokoła”. W czasie I wojny światowej 14 września 1914 r. z oddziałem nowosądeckiego „Sokoła” wyjechał z Nowego Sącza do Krakowa, gdzie wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 2 pp LP. Od maja 1915 r. w 4 pp LP. W czerwcu 1916 r. powrócił do 2 pp LP. 1 stycznia 1917 r. otrzymał stopień chor. piech. Po kryzysie przysięgowym pozostał w pułku. Brał udział w przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918), a następnie w działaniach II Korpusu Polskiego aż po bitwę pod Kaniowem (11 maja) i kapitulację korpusu (12 maja). Z dniem 1 marca awansował na ppor. piech. Następnie w niewoli niemieckiej, z której rychło zbiegł. Podjął służbę w POW na Ukrainie. Od września 1918 r. w 4 DStrz gen. Lucjana Żeligowskiego. Od stycznia do marca 1919 r. leczył się w szpitalu w Odessie. Od maja 1919 r. w WP. Awansowany 25 maja na kpt. piech., został przydzielony do DOGen Łódź. Dowodził komp. 33 pp, 3 sierpnia został przeniesiony do baonu zapasowego 30 pp. Odkomenderowany na Górny Śląsk, do listopada dowodził pozycją „Jaworzno”. Potem ponownie w 30 pp. Od stycznia do czerwca 1920 r. dowódca komp. 10 pp. Od lipca do października dowodził baonem 265 pp Armii Ochotniczej, na czele którego walczył z bolszewikami. Potem w 65 pp. 14 października zatwierdzony w stopniu kpt. piech. z dniem 1 kwietnia. Po wojnie skierowany na kurs do Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919, był oficerem 65 pp. Przez dwa miesiące, do 15 sierpnia 1923 r., odkomenderowany na stanowisko instruktora do Centralnej Szkoły Żandarmerii. Ponownie był tam instruktorem musztry i wykładowcą ogólnej wiedzy wojskowej (1 października-grudzień 1923). Następnie dowodził komp. w baonie szkolnym piechoty OK nr VII (do 15 grudnia 1924). Z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansował na mjr. piech. Od 22 maja 1925 r. dowodził II baonem 31 pp. Podczas przewrotu wojskowego w maju 1926 r. opowiedział się po stronie marsz. J. Piłsudskiego. Od lipca 1927 r. służył w dowództwie 10 DP. W okresie od października 1929 do września 1931 r. był słuchaczem WSWoj w Warszawie. 1 stycznia 1931 r. awansował na ppłk. piech. Po ukończeniu szkoły od 1 września jako zastępca dowódcy służył w 2 pułku pancernym, zaś po jego likwidacji 7 czerwca 1934 r. został dowódcą 5 baonu czołgów i samochodów pancernych. Stanowisko to zajmował do 30 września 1936 r. 1 października objął funkcję dowódcy 75 pp. 19 marca 1939 r. awansował na płk. dypl. piech. Na czele pułku, w składzie 23 DP (armia „Kraków”), uczestniczył w kampanii 1939 r. Brał udział w walkach na Śląsku oraz Lubelszczyźnie. Po kapitulacji armii (20 września) dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w niej przez cały okres wojny m.in. w oflagu w Murnau. 30 kwietnia 1945 r. uwolniony przez wojska alianckie. Od 16 maja dowodził Polskim Ośrodkiem Wojskowym Mannheim-Käfertal. Zwolniony ze stanowiska (8 listopada), powrócił do Murnau. W końcu grudnia przyjechał do Polski. Wstąpił do LWP. Dowodził pułkiem, a od kwietnia do listopada 1946 r. 8 DP. Uczestniczył w walkach z oddziałami UPA. Następnie (16 listopada 1946-13 września 1947) był dowódcą 5 DP. Od 15 września stał na czele 4 DP. Od 15 czerwca 1948 r. komendant Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 1 we Wrocławiu. 22 lipca 1948 r. otrzymał stopień gen. bryg. Funkcję tę sprawował do 30 września 1949 r. W ramach „oczyszczania” korpusu oficerskiego po III Plenum KC PZPR został usunięty z wojska i przeniesiony w stan spoczynku. Jako urzędnik pracował w Państwowych Zakładach Zbożowych w Warszawie. Do 1956 r. szykanowany przez służby komunistyczne; później przeniesiony na emeryturę. Zmarł 16 listopada 1966 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Wojskowym na Powązkach kwat. A-23. Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi, w PRL otrzymał order Krzyża Grunwaldu 3 kl. i złoty Krzyż Zasługi. Żonaty dwukrotnie, miał syna Janusza (1931-22 I 1939).

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 132/1931
Źródła

W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 2, Warszawa 2006; J. Giza, Legioniści z nowosądeckich gimnazjów czasu Wielkiej Wojny 1914-1918, Kraków-Nowy Sącz 2018; L. Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Lublin 1986; „Monitor Polski” nr 132/1931; W. Steblik, Armia „Kraków” 1939, Warszawa 1975; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; K. Stepan, Prawie jak słownik, „Mars” t. 20/2006.