Bojownikom niepodległości

Stanisław Barański

(1859–1891)

Urodził się w 1859 r. w Maczkach (lub Sławkowie) pow. Olkusz. Syn Piotra, ziemianina.

Uczęszczał do gimnazjum w Warszawie. Organizował kółka socjalistyczne wśród robotników, za co w 1879 r. został wydalony ze szkoły, a 14 kwietnia 1880 r. skazany w trybie administracyjnym na trzy miesiące więzienia. Wyrok odbywał w X pawilonie warszawskiej cytadeli, po czym przez rok pozostawał pod dozorem policji. W 1881 r. otrzymał maturę. Następnie wstąpił na Wydz. Medycyny Uniwersytetu Warszawskiego.

27 stycznia 1883 r. uczestniczył w zaburzeniach po wykładzie T. Wierzbowskiego, a 17 kwietnia w tzw. schodce apuchtinowskiej. Jako jednego z jej przywódców 12 maja wykluczono go z uniwersytetu z zakazem wstąpienia do szkoły wyższej w okresie trzech lat. Tego też dnia aresztowany, przez osiem miesięcy był więziony w cytadeli, a potem przez sześć tygodni w więzieniu „Kriesty” w Petersburgu.

Zwolniony, w 1884 r. wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował studia medyczne. Był twórcą klubu socjalistycznego polskich emigrantów. W 1888 r. założył w Paryżu Gminę Narodowo-Socjalistyczną i był jej kierownikiem oraz ideologiem. W styczniu 1889 r. jako redaktor naczelny zaczął wydawać miesięcznik Pobudka. Zorganizował grupę im. S. Worcella przy Zw. Narodowym Polskim dla wychowywania młodzieży w duchu socjalistycznym.

Zmarł 30 czerwca 1891 r. w Paryżu.

Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Źródła

W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 4, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2012; J. Kancewicz, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. I, Warszawa 1985; „Monitor Polski” nr 18/1931; Red., w: Polski Słownik Biograficzny t. I z 1935.