Bojownikom niepodległości

Stanisław Bergman

(1885–1958)

Stanisław BergmanUrodził się 26 października 1885 r. w Krośnie. Syn Józefa i Emilii z Patlów.

W latach 1898-1902 uczył się w miejscowej Szkole Przemysłowej. Następnie studiował na Wydz. Budownictwa Lądowego Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie.

Od października 1906 do września 1907 r. odbywał obowiązkową służbę wojskową w armii austro-węgierskiej w 13 pp w charakterze jednorocznego ochotnika.

W 1907 r. założył własną pracownię architektoniczną i firmę budowlaną we Lwowie.

W lipcu 1914 r. zmobilizowany do armii austro-węgierskiej, służył w 20 pp. Ranny na froncie rosyjskim, w listopadzie 1914 r. awansował na ppor. piech. Po rekonwalescencji powrócił na front. Uczestniczył w działaniach na froncie rosyjskim i włoskim. W maju 1916 r. awansował na por. piech. W listopadzie tego roku należał do inicjatorów utworzenia niepodległościowej organizacji „Wolność”, będącej ekspozyturą POW w armii austro-węgierskiej. Od wiosny 1917 r. dowodził komp. techniczną nad rz. Piave. W sierpniu 1918 r. urlopowany.

Od lipca prowadził swoją firmę budowlaną we Lwowie.

Od 1 listopada 1918 r. uczestniczył w obronie Lwowa przeciwko Ukraińcom. Był dowódcą 1 komp. kulparkowskiej, walczącej na odcinku V (Szkoła Sienkiewicza). Po wyparciu przeciwnika z miasta wcielony do II baonu 1 pstrz lwowskich. Od 20 grudnia dowodził komp. techniczną 1 psp. W styczniu 1919 r. awansował na kpt. piech. Od kwietnia 1920 r. brał udział w walkach z bolszewikami na terenie Ukrainy. W lipcu przeniesiony do Dep. I MSWojsk. Awansował do stopnia mjr. piech. (z dniem 1 kwietnia).

Po zakończeniu wojny w czerwcu 1921 r. przeniesiony do 1 psp, a w październiku do rezerwy. Zweryfikowany jako mjr rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.

Od listopada 1921 aż do września 1939 r. prowadził własną firmę budowlaną w Krośnie.

Członek Zw. Organizacji „Wolność” i Uczestników Walk o Niepodległość w Formacjach b. Armii Austriackiej..

W sierpniu 1939 r. zmobilizowany do WP, brał udział w kampanii wrześniowej przeciwko Niemcom. Po zakończeniu walk podjął działalność konspiracyjną w szeregach ZWZ/AK w Krośnie. W 1944 r. aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu w Jaśle, potem uwolniony.

Ponownie aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD. W styczniu 1945 r. wywieziony do ZSSR, pracował w kopalni węgla na terenie Donbassu. W 1948 r. powrócił do kraju.

Pracował jako inspektor nadzoru w jednej z krakowskich firm (1948-1951).

Zmarł 10 października 1958 r. w Zakopanem i tam został pochowany.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

Żonaty z Leokadią Krzyżanowską, miał córki Danutę i Grażynę zamężną Stankiewicz.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 258/1933
Źródła

J. Giza, w: Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1945 t. 4, Kraków 1999; J. Giza, Sądecki garnizon i jego żołnierze w pierwszych latach niepodległości 1918-1922, Kraków 2015; J. Giza, Sądeccy kawalerowie Virtuti Militari 1918-1920, Kraków 1999; „Monitor Polski” nr 258/1933; Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918 t. 3, Lwów 1939; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.