Bojownikom niepodległości

Stanisław Bugajski

(1889-1956)

Urodził się 3 listopada 1889 r. w Suchej Beskidzkiej. Syn Juliana i Elżbiety z Gomółków.
Ukończył szkołę powszechną w Nowym Sączu, po czym w latach 1901-1908 uczył się w tamtejszym I gimnazjum, a potem w II gimnazjum, w którym w czerwcu 1909 r. uzyskał maturę. Następnie do 1911 r. kształcił się w seminarium duchownym w Tarnowie. Od 1911 r. studiował na Wydz. Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jednocześnie uczył śpiewu w gimnazjum w Krakowie-Podgórzu.
Członek Zw. Strzeleckiego i skautingu w Nowym Sączu.
W czasie I wojny światowej od sierpnia 1914 r. w Legionach Polskich. Początkowo służył w I plut. 13 komp. 2 pp LP. W jego składzie uczestniczył w kampanii karpackiej. Wiosną 1915 r. wycofany z oddziałem na teren Królestwa Polskiego, w maju podczas urlopu zdał egzamin nauczycielski w Wiedniu. W czerwcu przydzielony do komp. sztabowej Komendy LP. We wrześniu przeniesiony do 8 komp. 4 pp LP. Od grudnia 1915 do maja 1916 r. w komendzie placu w Lublinie, po czym ponownie pełnił służbę w 8 komp. 4 pp LP. Awansował do stopnia sierż.
Po kryzysie przysięgowym w Legionach we wrześniu 1917 r. wcielony do armii austro-węgierskiej. W składzie 16 pp Obrony Krajowej walczył na froncie włoskim. W sierpniu 1918 r. urlopowany.
Od września pracował jako nauczyciel w I i II gimnazjum w Nowym Sączu.
Należał do POW, współpracował z członkami niepodległościowej organizacji „Wolność” w armii austriackiej.
Od listopada 1918 r. w WP, wkrótce przeniesiono go do rezerwy. Prowadził działalność kulturalno-oświatową w 1 psp w Nowym Sączu. W lutym 1920 r. uzyskał uprawnienia do nauczania w gimnazjach języka łacińskiego i polskiego. Później pracował jako prof. w II gimnazjum w Nowym Sączu oraz w tramtejszym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim.
Działał w ZHP. W latach 1921-1924 prowadził Hufiec ZHP w Nowym Sączu.
Z dniem 1 lipca 1925 r. mianowany ppor. rez. piech.
Od września 1927 r. wizytator szkół w Kuratorium w Łodzi. Następnie (1928-1931) kurator Okręgu Szkolnego w Lublinie, a potem inspektor szkolny w Warszawie. W 1932 r. objął stanowisko naczelnika wydz. w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Ośwuiecenia Publicznego.
Członek Zw. Legionistów Polskich. Na XIV walnym zjeździe delegatów związku (25 czerwca 1938) wybrany na członka Komendy Naczelnej.
Podczas II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach ZWZ/AK. Uczestniczył też w tajnym nauczaniu. W składzie Pułku AK „Baszta” brał udział w powstaniu warszawskim 1944 r. Po zakończeniu walk w październiku przedostał się do Krakowa.
Od września 1945 r. uczył w tamtejszych gimnazjach. W 1951 r. przeszedł na emeryturę.
Zmarł 15 stycznia 1956 r. w Krakowie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Rakowickim kwat. 88.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.
Żonaty z Marią Wusatowską, miał synów Jana (ur. 1919) i Stanisława (1922-1970), aktora, reżysera, dyrektora teatru.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 92/1932
Źródła

J. Giza, Legioniści z nowosądeckich gimnazjów czasu Wielkiej Wojny 1914-1918, Kraków-Nowy Sącz 2018; Za kratami więzień i drutami obozów (wspomnienia i notatki więźniów ideowych z lat 1914-1921) t. I (Warszawa 1927); Monitor Polski nr 92/1932.