Bojownikom niepodległości

Stanisław Fedorczyk

(1894–1974)

Urodził się 13 lipca 1894 r. w Rzeszowie. Syn Jana, urzędnika.

Ukończył I gimnazjum w Rzeszowie (1913), po czym podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W czasie I wojny światowej w Legionach Polskich ps. „Pomidor”. Służył w 3 komp. VI baonu I Brygady. Ranny podczas bitwy pod Kościuchnówką (4-6 lipca 1916). Z dniem 1 kwietnia 1917 r. otrzymał stopień chor. piech. Dowodził plut. W następstwie kryzysu przysięgowego 16 września zwolniony z Legionów.

Powrócił wówczas na studia.

Od 5 listopada 1918 r. w WP. Mianowany ppor. piech. ze starszeństwem z 1 marca 1918 r., początkowo służył w KIZ. Następnie dowodził plut. 4 komp. 5 pp leg. Na jego czele uczestniczył w odsieczy Lwowa i w walkach z Ukraińcami w okolicach tego miasta. Przeniesiony do 1 pp leg, dowodził w nim 8 komp. (12 marca–11 lipca 1919 i 27 września 1919–28 stycznia 1920) oraz w zastępstwie II baonem (11 lipca–19 sierpnia 1919). Brał udział w walkach z bolszewikami na froncie litewsko-białoruskim i na Łotwie. Ranny 28 stycznia 1920 r. pod Lanckroną (łącznie w latach 1914–1920 odniósł cztery rany). W czerwcu 1920 r. przeniesiony z 1 pp leg na stanowisko dowódcy baonu zapasowego 66 pp. W sierpniu awansował na kpt. piech. (z dniem 1 kwietnia).Wiosną 1921 r. przebywał w Szpitalu Okręgowym w Poznaniu.

Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919, służył w 57 pp. Awansowany 1 lipca 1923 r. na mjr. piech., dowodził II (1923) i III (1924) baonem tego pułku. Z dniem 23 maja 1927 r. przeniesiony na stanowisko oficera PW 58 pp, od 26 kwietnia 1928 r. był kierownikiem referatu w DOK nr VII w Poznaniu. 23 grudnia został kwatermistrzem 70 pp. Awansowany 1 stycznia 1931 r. na ppłk. piech., był zastępcą dowódcy, a później (od 5 listopada 1935) dowódcą 80 pp. 19 marca 1938 r. otrzymał stopień płk. piech.

Działacz sportowy; w latach 1929–1930 sprawował funkcję prezesa zarządu Polskiego Zw. Hokeja na Trawie.

Na czele pułku uczestniczył w kampanii 1939 r. Podczas walk pod Mławą został kontuzjowany (2 września) i ranny (3 września), mimo to pozostawał na swoim stanowisku. Następnie uczestniczył w obronie Warszawy na odcinku praskim. Po kapitulacji załogi (28 września) dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał przez cały okres wojny.

Po wojnie mieszkał w Polsce.

Zmarł 24 marca 1974 r. w Poznaniu.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl. i pięciokrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi.

Honorowy obywatel Mławy, jego imię nosi ulica w tym mieście.

Źródła

A. Borkiewicz, Dzieje 1-ego pułku piechoty Legionów (1918–1920), Warszawa 1928; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; L. Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985; R. Juszkiewicz, Bitwa pod Mławą 1939, Warszawa 1987; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; „Monitor Polski” nr 87/1931; Obrona Lwowa 1–22 listopada 1918 t. 3, Lwów 1939; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; J. Rómmel, Za honor i ojczyznę, Warszawa 1958; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; K. Stepan, Prawie jak słownik, „Mars” t. 20/2006; VII Lista strat Legionów Polskich, Piotrków 1916.