Bojownikom niepodległości

Stanisław Garlicki

(1875-1935)

Urodził się 16 stycznia 1875 r. w Płocku. Syn Władysława, nauczyciela, i Lucyny z Borskich.

Uczył się w szkole realnej Wojciecha Górskiego w Warszawie, gdzie należał do tajnych kółek samokształceniowych.Po uzyskaniu matury w gimnazjum rządowym w ;atach 1893-1895 studiował chemię na politechnice w Zurychu, a następnie w Berlinie-Charlottenburgu i w 1898 r. uzyskał tam dyplom inżyniera. Od lutego 1898 r. członek sekcji berlińskiej Zw. Zagranicznego Socjalistów Polskich.

Po ukończeniu studiów odbył praktykę w fabryce chemicznej w Londynie. Działał w biurze wydawnictw PPS. Od drugiej połowy 1899 r. pracował w przemyśle chemicznym na południu Rosji. Do Królestwa polskiego powrócił w końcu tego roku i podjął działalność w warszawskiej organizacji PPS. wobec groźby aresztowania w drugiej połowie 1900 r. przeniósł się do Ząbkowic, gdzie jako chemik pracował w fabryce. W jego mieszkaniu znajdował się skład wydawnictw partyjnych. Po masowych aresztowaniach w 1901 r. utworzył nowy Okregowy Komitet Robotniczy i działał przy odbudowie rozbitej organizacji. W 1904 r. skierowany do Częstochowy, wszedł w skład tamtejszego OKR. Wkrótce potem przeszedł na stopę nielegalną i wyjechał w celach partyjnych za granicę. Był teoretykiem PPS, zwolennikiem autonomii Królestwa Polskiego rozumianej jako wstępny etap do niepodległości. Działał w Wydz. Wiejskim partii, z jego ramienia uczestniczył w Radzie Czerwcowej PPS (15-18 czerwca 1905 r.). Wkrótce potem aresztowany przez władze rosyjskie, był więziony w Lublinie. Zwolniony w październiku na skutek ogłoszonej przez cara amnestii, podczas VIII Zjazdu PPS we Lwowie (12-23 lutego 1906) był zwolennikiem jedności partii. Po rozłamie w PPS (listopad 1906 r.) ciężko nerwowo chory, wycofał się z czynnej działalności politycznej.

Wyjechał za granicę, przebywał głównie w Paryżu. Studiował nauki społeczne, przyrodnicze, głównie matematykę. Do kraju powrócił około 1910 r. Pracował jako nauczyciel matematyki w polskich szkołach prywatnych w Łodzi i Warszawie.

W czasie I wojny światowej w 1915 r. współdziałał w tworzeniu Ligi Państwowości Polskiej, reprezentującej koncepcje polityczne Naczelnego Komitetu Narodowego w Królestwie. Należał do utworzonej 16 listopada 1916 r. Rady Narodowej i z jej ramienia w maju 1917 r. wszedł w skład komisji opracowującej techniczną stronę konsolidacji stronnictw i grup aktywistycznych w blok Centrum Narodowego. Na Zjeździe Organizacyjnym (17 czerwca 1917) wybrany do Rady Naczelnej, reprezentował w Centrum kierunek lewicowy. Od czerwca 1918 r. członek Rady Stanu Królestwa Polskiego.

Związany z masonerią, w pierwszej połowie 1920 r. odegrał dużą rolę w porządkowaniu i powoływaniu lóż wolnomularskich w Polsce.

Latem 1920 r., wobec trudnej sytuacji militarnej kraju, zgłosił się ochotniczo do WP. Po zakończeniu walk z bolszewikami w rezerwie.

W niepodległej Polsce mieszkał w Warszawie. Od 1919 r. pracował na Politechnice Warszawskiej. Był zastepcą profesora, a od 1921 r. prof. nadzwyczajnym geometrii wykreślnej. Dwukrotnie sprawował funkcję dziekana Wydz. Mechanicznego, przez dwa lata był też sędzią politechnicznym. Wobec ciężkiej choroby został przeniesiony na emeryturę.

Zmarł 4 listopada 1935 r. w Warszawie. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach kwat. 210.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Żonaty (od 1900 r.) z Zofią Wojtkiewicz, miał z nią syna (ur. 1902, zmarłego w niemowlęctwie) oraz córki Jadwigę (1904-1980) zamężną Putowską-Nagabaczyńską, architekta, Wandę (1910-1990) zamężną Pieńkowską i Zofię (19 VII 1912-13 XII 1942) zamężną Jankowską, zmarłą  obozie koncentracyjnym w Auschwitz.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 296/1931
Źródła

PSB; S. Kalabiński, A. Pacholczykowa, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987; „Monitor Polski” nr 296/1931; Raporty Polskiej Organizacji Wojskowej Okręg Kielecki i Radomski 1915-1918, Kielce 2006.