Bojownikom niepodległości

Stanisław Gierat

(1903-1977)

Urodził się 2 maja 1903 r. w Kozłowie pow. Miechów. Syn Józefa i Antoniny z Taborów.

Uczył się w gimnazjum w Kielcach. Należał wówczas do Zw. Młodzieży Polskiej „Pet”.

W niepodległej Polsce mieszkał w Warszawie. Studiował na Politechnice Warszawskiej. Na początku 1926 r. został członkiem Zw. Młodzieży Polskiej „Zet”, a w końcu roku wiceprezesem najwyższego szczebla organizacyjnego tj. „Koła Braterskiego”.

Wiceprezes Bratniej Pomocy Politechniki Warszawskiej i Zw. Akademickich Kół Prowincjonalnych.

W 1928 r. został prezesem Zarządu Głównego Centralnego Zw. Młodzieży Wiejskiej „Siew”, a później Centralnego Zw. Młodej Wsi. W 1933 r. współzałożyciel Spółdzielni Pracy i Banku Spółdzielczego „Grupa Techniczna”. Współpracował w tworzeniu Wiejskiej Spółdzielni Kinematograficznej i Wiejskiej Spółdzielni Włókienniczej.

Od 1934 r. członek tajnego Zw. Patriotycznego oraz Zw. Polskiej Młodzieży Demokratycznej.

Z dniem 1 stycznia 1934 r. mianowany ppor. rez. łączn., 19 marca 1938 r. awansował na por. rez. łączn.

W 1939 r. zmobilizowany do WP, podczas kampanii wrześniowej dowodził komp. telegraficzną. Po agresji sowieckiej z 17 września przeszedł na Węgry, gdzie został internowany. Następnie przedostał się do Francji.Powołany do służby czynnej w WP, brał udział w kampanii francuskiej. Po upadku Francji w czerwcu 1940 r. ewakuowany do Wlk. Brytanii. Kilkakrotnie zgłaszał się do służby w kraju, przeszedł szkolenie spadochronowe; ze względu na odniesioną kontuzję nie został do niej zakwalifikowany. W czerwcu 1942 r. przydzielony do armii gen. Władysława Andersa. Następnie w 2 Korpusie Polskim. Był zastępcą szefa Oddz. Kultury i Prasy korpusu. Uczestnik kampanii włoskiej 1944-1945. Awansował do stopnia mjr. rez. Po zakończeniu wojny przez krótki okres czasu sprawował funkcję łącznika między premierem a Naczelnym Wodzem. Po przejściu przez Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia oraz demobilizacji zamieszkał w Londynie.

Został wiceprezesem Zjednoczenia Polskiego Uchodźstwa Wojennego. Współorganizator Światowego Stow. Polskich Kombatantów. W 1951 r. wyjechał na stałe do Stanów Zjednoczonych. Współdziałał w tworzeniu tamtejszego Stow. Polskich Kombatantów, którego przez wiele lat był prezesem (później prezesem honorowym). Działacz Kongresu Polonii Amerykańskiej, członek Rady Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, organizował komitety Skarbu Narodowego. Wiceprzewodniczący I Światowego Zjazdu „Polski Walczącej” w Londynie (19-21 maja 1966 r.).

Prowadził schronisko harcerskie „Domek” w Bethlehem, powołał harcerska fundację oświatową.

Zmarł 30 maja 1977 r. w Bethlehem i został pochowany na polskim Cmentarzu w Doylestown w amerykańskiej Częstochowie.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 3 i 5 kl., Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Ewą Karpińską.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 63/1933
Źródła

P. Kardela, Stanisław Gierat (1903-1977). Szkic biograficzny ze szczególnym uwzględnieniem okresu amerykańskiego, www.videofact.com/polska/gierat2.html [dostęp 7 VI 2020]; Kierownictwo obozu niepodległościowego na Obczyźnie 1945-1990, Londyn 1996; „Monitor Polski” nr 63/1933; R. Rybka, K. Stepan, Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2003.