Stanisław Grzęda

Urodził się 8 maja 1882 r. w Zębcowie pow. Ostrów Wlkp. Syn Jakuba, rzemieślnika, i Marii (Marianny) z Jańczaków. Brat Teodora (zob.).

Ukończył gimnazjum w Ostrowie Wlkp. (1901 r.). Następnie kształcił się w seminarium duchownym w Poznaniu i Gnieźnie. 17 grudnia 1904 r. został wyświęcony na kapłana.

Był wikariuszem w Nowym Tomyślu (1 stycznia 1905-28 lutego 1907), Rozdrażewie (1 marca 1907-29 lutego 1908) i pw. św. Stanisława BM w Ostrowie (1 marca 1908-31 lipca 1910). W latach 1908-1910 wydawał w Ostrowie miesięcznik „Przyjaciel młodzieży”. W 1909 r. był inicjatorem założenia „Ostrovii”, pierwszego polskiego klubu piłkarskiego w Poznańskiem i pionierem piłki nożnej w Wielkopolsce. 1 sierpnia 1910 r. został rektorem kaplicy Pana Jezusa w Poznaniu. W latach 1910-1916 prowadził dział wydawniczy Drukarni i Księgarni św. Wojciecha.

Działacz społeczny, w 1911 r. był członkiem Zarządu Głównego Zw. Katolickich Tow. Robotników Polskich Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej. Członek Tow. Dziennikarzy i Literatów Polskich w Poznaniu. W 1916 r. współorganizował Wydz. Teologiczny Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk. W latach 1920-1927 członek Rady Głównej Tow. Czytelni Ludowych.

1 marca 1912 r. uzyskał godność kanonika kolegiaty św. Marii Magdaleny w Poznaniu.

Od 1 października 1917 r. proboszcz parafii pw. św. Małgorzaty w Gostyniu (początkowo jako zarządca). Tam pod koniec października 1918 r. został przewodniczącym Powiatowego Komitetu Obywatelskiego. Był delegatem na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu (3-5 grudnia 1918).

Uczestnik powstania wielkopolskiego. Zorganizował i objął dowództwo jednego z oddziałów powstańczych w Gostyniu.

Od 1924 r. był proboszczem w Śmiłowie pow. Chodzież. Jednocześnie powołano go na inspektora nauki religii w szkołach powszechnych, był też dziekanem nakielskim. W 1933 r. został proboszczem parafii pw. św. Jadwigi w Glesnie koło Wyrzyska.

Podczas II wojny światowej 3 września 1939 r. aresztowany przez Niemców. Osadzony w Łobżenicy, a od 9 listopada przebywał w obozie przejściowym w Górce Klasztornej.

Rozstrzelany 12 listopada 1939 r. w zbiorowej egzekucji w Paterku. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Nakle.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 5 kl. i Medalem Niepodległości.

Jego pamięci poświęcono tablicę w kościele w Glesnie, jest wymieniony na tablicy w Ostrowie Wlkp. poświęconej poległym i pomordowanym działaczom i zawodnikom „Ostrovii”, na tablicy pamiątkowej w katedrze w Gnieźnie, na tablicy poświęconej pomordowanym na pomniku w Paterku.

Jest rozpoczęty jego proces beatyfikacyjny.