Bojownikom niepodległości

Stanisław Hetmanek

(1895–1940)

Stanisław HetmanekUrodził się 14 kwietnia 1895 r. w Warszawie. Syn Jana i Marianny z Hulków. Studiował teologię na uniwersytecie w Dorpacie. W mieście tym brał udział w pracach Stow. Demokratycznego „Zjednoczenie” oraz Koła Teologów Polaków (członek zarządu). W 1916 r. powołany do armii rosyjskiej, ukończył szkołę oficerską w Orenburgu. Współorganizator 3 DSP I Korpusu Polskiego w Rosji. W czasie walk z bolszewikami sprawował funkcję łącznika z dowództwem korpusu. Aresztowany przez bolszewików, został skazany na karę śmierci. Zwolniony dzięki staraniom Zw. Wojskowych Polaków w Smoleńsku, został dowódcą komp. 10 psp. Potem dowodził plut. Legii Rycerskiej. Współpracownik Zw. Broni. Po rozbrojeniu korpusu latem 1918 r. powrócił do kraju. Od listopada 1918 r. w WP. Skierowany do Dęblina na kurs instruktorów dla oficerów piechoty, 10 listopada uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w okolicach Garwolina. Od grudnia służył w 6 komp. 27 pp. Walczył z Ukraińcami. Był adiutantem, dowódcą komp. oraz dowódcą baonu. W 1919 r. kontuzjowany pod Michajłówką. W 1920 r. dowodził komp. 144 pp. W grudniu został przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim i uzyskał absolutorium. Pracował zawodowo jako referendarz VII st. służbowego w Ministerstwie Skarbu, a od 30 czerwca 1928 radca tego ministerstwa w VI st. służbowym, specjalizował się w służbie ochrony granic i administracji skarbowej. Co najmniej od 1934 r. w stopniu inspektora zajmował analogiczne stanowisko szefa Oddz. III (administracyjno-budżetowego) w Komendzie Straży Granicznej (do 16 października 1938). Następnie radca Dyrekcji Ceł w Poznaniu. Podczas kampanii 1939 r. po 17 września dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku. Wywieziony na podstawie listy nr 032/3 z 14 kwietnia 1940 r., wkrótce potem został zamordowany w lesie katyńskim. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., Krzyżem Walecznych i złotym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie (2007) awansował na nadinspektora. Żonaty z Hanną Protasówną. Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 255/1933
Źródła

„Dziennik Urzędowy Ministerstwa Skarbu” nr 24/1928; Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000; „Monitor Polski” nr 255/1933; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; J. S[nitko] R[zeszut], w: Pro memoria, „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 4/1993.