Stanisław Jagusz

Urodził się 18 lipca 1902 r. we wsi Chrustne koło Ryk. Syn Wojciecha, rolnika, i Józefy z Jezierskich.

Uczył się w gimnazjum w Siedlcach.

W czasie I wojny światowej od 1918 r. w POW.  Brał udział w rozbrajaniu Niemców w Siedlcach w listopadzie 1918 r., po czym automatycznie wstąpił do Wojska Polskiego.

Służył w 22 pp. Brał udział w walkach z bolszewikami. W 1921 r. przeniesiony do rezerwy.

Ukończył gimnazjum w Białej Podlaskiej (1923). W czasie nauki w gimnazjum działał w harcerstwie. Był drużynowym i hufcowym. Następnie studiował (do 1927 r.) na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Był wówczas członkiem Akademickiego Związku Młodzieży Ludowej i PSL-Wyzwolenie. Wyjechał na dalsze studia do Francji i w 1930 r. na Sorbonie uzyskał doktorat prawa.

Po powrocie do kraju kontynuował działalność polityczną jako prezes Zarządu Powiatowego w Łukowie i należał do Zarządu Okręgowego PSL-Wyzwolenie w Lublinie. Następnie działał w Lubelskim Wojewódzkim Związku Młodzieży Wiejskiej RP, w której był prezesem Zarządu Powiatowego w Łukowie i członkiem władz wojewódzkich w Lublinie. W latach 1930–1939 był stałym współpracownikiem pism „Wici” i „Młoda Myśl Ludowa”.

Pracował w sądownictwie. W 1932 r. mieszkał w Hoży koło Grodna. Był aplikantem sądowym, a potem sędzią śledczym, od 1939 r. sędzia sądu okręgowego.

Podczas II wojny światowej w październiku 1939 r. nawiązał kontakt z działaczami ludowymi, celem prowadzenia działalności konspiracyjnej. Był członkiem powołanego przez Niemców organu doradczego adwokatury na zajętych ziemiach polskich. Sprzeciwiał się skreślaniu Żydów z listy adwokatów. W lipcu 1940 r. z większą grupą adwokatów aresztowany przez Niemców, został osadzony w więzieniu na Pawiaku w Warszawie. 14 sierpnia wywieziony do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, dzień później  został tam osadzony (nr więźnia 2240). W 1942 r. zwolniony z obozu. Potem więziony w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu. W 1945 r. uwolniony, powrócił do Polski.

W latach 1935–1947 pracował jako prezes Sądu Okręgowego w Warszawie. Zwolniony ze stanowiska przed wyborami, przeszedł do adwokatury.

Należał do PSL, w 1947 r. został wybrany na posła do Sejmu Ustawodawczego w okręgu Siedlce. Od maja 1947 r. prezes Zarządu Wojewódzkiego PSL w województwie warszawskim. Po utworzeniu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego pozostał niezrzeszony. Był rozpracowywany przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa. W 1950 r. podczas próby ucieczki z Polski aresztowany przez władze komunistyczne. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie skazany 12 kwietnia 1951 r. na pięć lat więzienia. Na mocy amnestii wyrok ten zmniejszono do trzech lat; zwolniony warunkowo 17 stycznia 1953 r. Po 1956 r. zrehabilitowany.

Powrócił do pracy w adwokaturze. Był członkiem Zespołu Adwokackiego nr 4 w Warszawie. W 1969 r. przeszedł na emeryturę.

Zmarł 15 września 1990 r. w Warszawie i został pochowany na cmentarzu w Rykach.

Odznaczony Medalem Niepodległości.