Stanisław Jan Arczyński

Urodził się 24 czerwca 1895 r. w Luboszewach koło Tomaszowa Mazowieckiego. Syn Mirosława, inżyniera leśnika, i Jadwigi z Szelągowskich.

W latach 1907-1914 uczył się w gimnazjum Mariana Rychłowskiego w Warszawie. Po uzyskaniu matury studiował na politechnice w Kijowie. Od 1910 r. członek „Zarzewia”.

W czasie I wojny światowej w lipcu 1915 r. powołany do armii rosyjskiej, wstąpił do Aleksandrowskiej Szkoły Inżynierii w Kijowie. Po jej ukończeniu służył kolejno w baonie zapasowym saperów, w baonie zapasowym pontonowym w Kijowie, w sztabie Frontu Południowo-Zachodniego. Od marca 1917 r. służył w 2 baonie pontonowym na froncie. Działacz Związku Wojskowych Polaków. Od 20 grudnia 1917 r. pełnił służbę przy sztabie inspektora Wojska Polskiego na Ukrainie. W marcu 1918 r. przeszedł do I Korpusu Polskiego (I baon pontonowy). W czerwcu awansował do stopnia por. sap. Po demobilizacji korpusu powrócił do kraju i od lipca służył w Polskiej Organizacji Wojskowej w obwodzie opoczyńskim ps. „Sulima”.

Od listopada 1918 r. w WP – dowodził plut. i komp. w 1 pułku inż. Od końca grudnia uczestniczył w walkach z Ukraińcami, a potem z bolszewikami na froncie litewsko-białoruskim. Z komp. przydzielony do 3 DP Leg. Od maja 1920 r. był dowódcą 3 baonu tej dywizji.

We wszystkich bojach 3 Dyw. Leg. na czele komp. saperów zawsze podawał przykład męstwa, spokoju i brawury.

Szczególnie odznaczył się w boju pod Ossową i Włodawą, gdzie na czele swojej kompanji napadnięty znienacka przez przeważające siły kawalerji, porwał swój oddział przykładem osobistego męstwa, czem przyczynił się znakomicie do zwycięstwa odniesionego przez Dywizję.

W boju nad Swisłoczą i Niemenem jako dca baonu saperów często w niebezpieczeństwie i pod obstrzałem podawał przykład nieustraszonego męstwa, sam na czele swych żołnierzy – budując mosty 72 m na Swisłoczy i 240 m na Niemnie, w przeciągu wybitnie krótkiego czasu. Swoją dbałością o ludzi, wysoką obowiązkowością, sumiennością i taktem zyskał wielki wpływ na podkomendnych, przez co potęguje ich pracę i w znacznej mierze przyczynia się do odwagi w boju [z wniosku gen. Leona Berbeckiego na order Virtuti Militari].

Od 16 marca do 10 czerwca 1921 r. przebywał na kursie uzupełniającym dla oficerów sztabowych saperów. Zweryfikowany jako mjr sap. z 1 czerwca 1919 r., dowodził III baonem w 2 psap. Od maja 1925 r. zastępca dowódcy tego pułku. Jednocześnie od 1924 r. zastępca kierownika kursu pionierów Dowództwa Okręgu Korpusu nr II. Od 9 sierpnia 1926 do 1929 r. dowodził baonem szkolnym saperów w Modlinie. W lipcu 1929 r. ukończył sześciomiesięczny kurs doskonalenia oficerów sztabowych. Po jego ukończeniu od października 1929 r do 5 grudnia 1934 r. szef saperów MSWojsk. 1 stycznia 1931 r. awansował na ppłk. sap. Od grudnia 1934 r. komendant Szkoły Podchorążych Saperów i od listopada 1936 r. Wojskowej Szkoły Inżynierii. 19 marca 1937 r. awansował na płk. sap.

Podczas kampanii 1939 r. I zastępca Naczelnego Dowódcy Saperów WP. 18 września przekroczył granicę Rumunii. Następnie przedostał się na zachód, gdzie został powołany do służby czynnej. Był komendantem polskiego Centrum Wyszkolenia Saperów przy francuskim 6 psap w Angers. Po upadku Francji w czerwcu 1940 r. ewakuował się do Wlk. Brytanii. Tam sprawował funkcję szefa saperów w sztabie Naczelnego Wodza w Londynie. Potem komendant Centrum Wyszkolenia Saperów 1 Korpusu Polskiego.

Po zakończeniu wojny przeszedł przez Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia 6 września 1946 r. władze komunistyczne pozbawiły go polskiego obywatelstwa.

Po wojnie zamieszkał w Londynie, gdzie zmarł 3 stycznia 1959 r. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Streatham Park.