Bojownikom niepodległości

Stanisław Jan Gumowski

(1898-1960)

Urodził się 24 listopada 1898 r. w Sierpcu. Syn Franciszka i Antoniny z d. Petań.

Ukończył sześć klas I Gimnazjum Filologicznego w Płocku. W czasie I wojny światowej od 5 września 1915 r. w Legionach Polskich. Służył w VI baonie I Brygady i w okm 1 pp LP. Na początku kwietnia 1917 r. pełnił służbę w komp. rekruckiej 1 pp LP.

Od listopada 1918 r. w WP. Od 9 listopada do 13 grudnia elew Szkoły Podchorążych. 14 marca 1919 r. mianowany ppor. piech., służył w 31 pp. Był dowódcą 5 komp. Podczas walk z bolszewikami 24 lipca 1920 r. ciężko ranny pod Izabelinem. Po rekonwalescencji powrócił do pułku.

Zweryfikowany jako por. piech. z 1 czerwca 1919 r., 1 lipca 1923 r. awansował na kpt. piech. 26 lutego 1925 r. przeniesiony do KOP, był dowódcą komp. granicznej. W 1930 r. ukończył kurs dowódców baonów w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Awansowany 1 stycznia 1931 r. na mjr. piech., 19 marca został dowódcą baonu 73 pp. 19 marca 1938 r. awansował na ppłk. piech. W tym też roku został zastępcą dowódcy 7 pp leg.

Podczas II wojny światowej na tym stanowisku brał udział w kampanii wrześniowej. 8 września z nadwyżek 3 DP Leg w rejonie Krasnegostawu organizował improwizowany 2 pp rez i objął jego dowództwo. Ranny 20 września w czasie walk o Zamość, dostał się do niewoli niemieckiej. Leczył się w szpitalu w Zamościu, skąd po rekonwalescencji zbiegł. Od jesieni przebywał w Radomiu. Tam podjął działalność konspiracyjną w szeregach ZWZ ps. „Morski”. Od marca 1940 r. organizator i Inspektor Rejonowy ZWZ w Radomiu. W styczniu 1941 r. aresztowany przez Niemców, został osadzony w oflagu VII A w Murnau. 29 kwietnia 1945 r. uwolniony przez oddziały alianckie.

Przedostał się do Włoch i podjął służbę w 2 Korpusie Polskim. W1946 r.. II zastępca dowódcy 3 BSK. Po demobilizacji zamieszkał w Wlk. Brytanii. W 1957 r. powrócił do Polski.

Mieszkał w Kielcach.

Zmarł 11 stycznia 1960 r. w Kielcach i został pochowany na tamtejszym Starym Cmentarzu kwat. 13.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., dwukrotnie Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 177/1938
Źródła

L. Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Lublin 1986; Gumowski Stanisław Jan, www.dws-xip.pl/PW/bio/g22b.html [dostęp 10 II 2021]; „Monitor Polski” nr 177/1938; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.