Bojownikom niepodległości

Stanisław Janiszewski

(1893–1943)

Urodził się 11 marca 1893 r. w Zdziersku pow. Szubin. Syn Stanisława, dzierzawcy, i Marii z Dziembowskich.

Uczył się w szkołach w Śremie, Gnieźnie i Poznaniu, maturę uzyskał w gimnazjum w Międzyrzeczu.

W okresie nauki szkolnej w Poznaniu należał do tajnego TowarzystwaT. Zana.

Po maturze jako stypendysta Towarzystwa Pomocy Naukowej im. K. Marcinkowskiego wstąpił 4 listopada 1914 r. na Wydziale Lekarski uniwersytetu w Berlinie. 4 maja 1918 r. przeniósł się na uniwersytet do Monachium, a 24 września do Würzburga. Tam uzyskał absolutorium. Należał do Związku Studentów Polskich.

W okresie września i października 1914 r. i od maja do lipca 1916 r. odbył przeszkolenie w armii niemieckiej.

Po wybuchu powstania wielkopolskiego przedostał się do kraju.

Od 15 lutego 1919 r. w oddziałach powstańczych. Jako lekarz brał udział w walkach pod Szubinem i Zbąszyniem. W 1919 r. zdał egzamin i uzyskał dyplom lekarski. 27 września 1919 r. awansował na por. lek. Od wiosny 1921 r. służył w Szpitalu Okręgowym w Poznaniu. 31 grudnia 1921 r. przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. lek. z 1 czerwca 1919 r., 19 marca 1939 r. awansował na kpt. rez. lek.

Po przeniesieniu do rezerwy specjalizował się w zakresie dermatologii w klinice dermatologicznej Uniwersytetu Poznańskiego. Pracował w niej do 1 stycznia 1923 r. 24 marca 1923 r. uzyskał stopień doktora.

Zamieszkał w Poznaniu i tam przy ul. Wielkiej 15 m. 10 otworzył prywatny gabinet. Jako lekarz skórno-weneryczny praktykował w gabinecie przy Starym Rynku 50.

Od 1923 r. był sekretarzem Oddz. Wielkopolskiego Związku Lekarzy Państwa Polskiego.

24 sierpnia 1939 r. zmobilizowany do Wojska Polskiego, otrzymał przydział do 7 Szpitala Okręgowego.

Podczas kampanii 1939 r. ewakuowany do wschodzniej części kraju, 25 września został wzięty do niewoli przez Sowietów w Dubnie. Rychło zwolniony, powrócił do Poznania.

Podjął wówczas pracę zawodową. Aresztowany 5 listopada 1940 r. przez funkcjonariuszy gestapo, został oskarżony o przechowywanie aparatu radiowego i rozpowszechnianie otrzymywanych z niego wiadomości. Skazany na karę trzech miesięcy więzienia, odbywał ją w więzieniu przy ul. Młyńskiej. Zwolniony 6 lutego 1941 r., pozostawał pod obserwacją. Ponownie aresztowany 28 marca, był więziony w Forcie VII. 3 lipca skazany na osiem lat więzienia za słuchanie radia i rozpowszechnianie zagranicznych wiadomości radiowych. Karę odbywał w więzieniu w Rawiczu.  Wobec zaostrzenia przepisów 11 grudnia 1942 r. został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen.

Tam zmarł 6 maja 1943 r.

Odznaczony Medalem Niepodległości.

Żonaty (od 4 XI 1923) z Marią Schmidt, miał z nią córkę Aleksandrę zamężną Zygier, lekarkę, Michała (15 VI 1926–3 II 2016), gen. dyw., i Bartosza, dziennikarza.

Źródła

J.B. Gliński, Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej t. 3, Warszawa 2003; „Monitor Polski” nr 218/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; R. Rybka, K. Stepan, Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939, Kraków 2003.