Bojownikom niepodległości

Stanisław Jankowski

(1891–1966)

Urodził się 28 października 1891 r. w Warszawie. Syn Wiktora i Marii z Nowickich.

Ukończył Szkołę Filologiczną Wojciecha Górskiego w Warszawie (1912 r.). Następnie podjął studia nad filologią klasyczną na uniwersytecie w Oxfordzie.

Latem 1913 r., podczas pobytu wakacyjnego w Brukseli, wstąpił do Związku Strzeleckiego. Po powrocie do Anglii zbierał składki na Skarb Wojskowy i uczestniczył w ćwiczeniach polowych z polskimi robotnikami w okolicach Londynu. Podczas pobytu Witolda Jodko-Narkiewicza w Londynie był jego sekretarzem. Latem 1914 r. przyjechał na kurs instruktorski związku do krakowskich Oleandrów.

3 sierpnia w stopniu kpr. przydzielony do I plut. 1 komp. kadrowej ps. „Ziemowit”. W jej składzie 6 sierpnia wyruszył w pole. Służył w 1 komp. III baonu 1 pp LP. Chory, w październiku został odesłany z Kęt do szpitala w Krakowie. 15 grudnia zwolniony z Legionów.

Wyjechał wówczas do rodziny do Grazu. Późnym latem 1915 r. powrócił do Warszawy, gdzie od 1916 r. studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Wkrótce potem przeniósł się do Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Tam studiował do wiosny 1918 r.

Brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie, po czym automatycznie 11 listopada 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w Legii Akademickiej (potem: 36 pp ). 1 grudnia skierowany do pułkowej szkoły podoficerskiej, po jej ukończeniu od lutego do kwietnia 1919 r. sprawował funkcję instruktora w baonie zapasowym 36 pp. Następnie był elewem Szkoły Podchorążych. Po jej ukończeniu (10 października)  na krótko zatrzymany w szkole, po czym w listopadzie przydzielony jako młodszy oficer do baonu zapasowego 28 pp. W tym samym miesiącu przeniesiony na analogiczne stanowisko do baonu zapasowego 31 pp. W marcu 1920 r. mianowany ppor. piech. Przeniesiony do służby liniowej, pozostawał na linii demarkacyjnej polsko-litewskiej, a od czerwca walczył z bolszewikami w okolicach Mińska Litewskiego. Ranny 11 lipca w płuco, dostał się tam do niewoli. Leczony w Kałudze, skąd 22 lutego 1921 r. zbiegł i przez Brańsk, Homel, Bobrujsk oraz Mińsk 3 marca dotarł do polskich oddziałów.  Skierowany na dalsze leczenie do Warszawy i Ciechocinka. W lipcu powrócił do 31 pp. 15 sierpnia przeniesiono go do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.

W latach 20. pracował jako urzędnik w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, po czym przeszedł do MSZ. Od 1 września 1931 do 31 marca 1933 r. pracował jako urzędnik kontraktowy w konsulacie RP w Brukseli. Przejściowo (1 kwietnia–30 czerwca 1933) w konsulacie honorowym w Leodium, po czym powrócił do Brukseli. Od 1 maja 1939 r. pracował w centrali MSZ w Warszawie.

Prezes Związku b. Wojskowych i Rezerwistów RP w Belgii (od grudnia 1938 r. prezes honorowy) oraz belgijskiej ekspozytury Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

Podczas II wojny światowej w 1940 r. przedostał się do Wlk. Brytanii. Powołany do służby czynnej w Wojsku Polskim, służył w oddziałach edukacyjno-propagandowych PSZ.

Po zakończeniu wojny w 1951 r. wyemigrował do Australii, gdzie pracował jako nauczyciel języków klasycznych i współczesnych w St. Aloysius College w Sydney. W celu poznania się z poetą Ezrą Poundem w 1954 r. przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. W 1956 r. powrócił do Australii, gdzie pracował jako nauczyciel w Sydney oraz w Wynnum State High School w Birsbane. Autor przekładów z greki i łaciny na język angielski i polski. Latem 1966 r. przyjechał w odwiedziny do siostry w Warszawie.

Zmarł 21 września 1966 r. w Warszawie.

Odznaczony Medalem Niepodległości.

Rodziny nie założył.

Źródła

T. Kasprzycki, Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934; J.M. Majchrowski, Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret oddziału, Kraków 2014; „Monitor Polski” nr 64/1937; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; Rocznik służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 czerwca 1939, Warszawa 1939.