Stanisław Józef Tadeusz Biegański

Urodził się 8 marca 1894 r. we Lwowie. Syn Antoniego oraz Zofii z Kijańskich. Brat Józefa Wawrzyńca (zob.).

Uczył się w II Wyższej Szkole Realnej we Lwowie, gdzie w czerwcu 1911 r. uzyskał maturę, po czym podjął studia na Wydz. Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego. Przejściowo (w roku akademickim 1911/1912) studiował też na Wydz. Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej.

Od 1909 r. należał do „Petu” i skautingu – członek IV drużyny skautowej im. L. Mierosławskiego. Od 1910 r. był organizatorem i instruktorem skautowych oddziałów ćwiczebnych w swojej szkole oraz w VIII drużynie skautowej. Uczestniczył w zlocie skautowym (25 czerwca 1911 r.) i w zjeździe drużynowych skautowych w terenie (24 marca 1912 r.). W marcu 1914 r. wystąpił ze skautingu.

Od 10 października 1911 r. członek PDS – należał do 1 komp. akademickiej. Ukończył kurs podoficerski, uzyskując stopień kadeta. Był instruktorem w sztabie komisji naczelnej tajnej Armii Polskiej i PDS. Przy I PDS we Lwowie utworzył oddział wywiadowczy, w którym objął dowództwo I plut. 23 maja 1914 r. mianowany podchorążym.

Pracował też w Tajnej Polskiej Szkole Państwowej – w latach 1913-1914 był członkiem komisji wychowania państwowego.

W czasie I wojny światowej 5 sierpnia 1914 r. objął dowództwo 2 komp. baonu strzeleckiego Mieczysława „Norwida” Neugebauera i w jego składzie wyruszył na front. Po reorganizacji od 8 sierpnia dowodził III plut. 2 komp. III baonu. Następnie dowodził plut. 4 komp. I baonu 1 pp LP. 9 października mianowany ppor. piech. Ranny 26 października pod Laskami, został ewakuowany do szpitala w Krakowie. 9 grudnia wysłany na kurs karabinów maszynowych w Brucku, po jego ukończeniu (28 grudnia) 9 stycznia 1915 r. skierowano go do 2 pp LP na front karpacki. Od 2 lutego do 19 marca razem z oddziałem odbywał szkolenie. Następnie objął dowództwo okm nr 2, a potem nr 3. W trakcie walk na Wołyniu 7 listopada 1915 r. ranny pod Bielgowem, dostał się do niewoli rosyjskiej. Przebywał w obozach jenieckich na terenie Syberii.

Od października 1918 r. jako por. piech. służył w tworzonej 5 Dywizji Syberyjskiej. Dowodził komp. ckm i był p.o. dowódcy baonu ckm w 2 pstrz. W dywizji służył do jej zniszczenia w styczniu 1920 r. Przedostawszy się do kraju, od 17 lipca dowodził komp. ckm w 34 pp. Po 12 października objął dowództwo baonu 34 pp.

Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919, w latach 1921-1922 był zastępcą pełnomocnika delegatury na okręg syberyjski (zajmował się repatriacją Polaków z tego terenu), przebywał wówczas w Moskwie. Po powrocie, awansowany na mjr. piech. z dniem 1 lipca 1923, został wykładowcą w szkole podchorążych, a potem (w latach 1924-1925) w Korpusie Kadetów nr 1 we Lwowie. Jednocześnie od 1923 r. kontynuował studia i w 1925 r. uzyskał doktorat filozofii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Dowodził III i II (od sierpnia 1925 do listopada 1926 r.) baonami 2 pp leg, po czym przydzielono go do Wojskowego Biura Historycznego. Od 1 grudnia 1926 do 1 października 1927 był tam kierownikiem referatu. W latach 1927-1929 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu studiów od 24 sierpnia 1929 r. kierownik referatu studiów taktycznych Wojskowego Biura Historycznego. Od 1 maja 1930 do 30 lipca 1933 r. zastępca szefa Wojskowego Biura Historycznego, a następnie zastępca dowódcy i dowódcą 7 pp leg. 1 stycznia 1932 r. awansował na ppłk. dypl. piech. Od 1937 r. ponownie zastępca szefa WBH. Od 28 stycznia 1938 do 30 sierpnia 1939 r. dowodził 31 pp.

Już w okresie międzywojennym pracował nad zagadnieniami historycznymi: był współpracownikiem Encyklopedii Wojskowej (opracowywał hasła dotyczące wojny 1870-1871 r. i 1918-1920 r.), pracował w Tow. Wiedzy Wojskowej. Członek Zw. Legionistów Polskich, członek zarządu Koła 2 pp LP.

W trakcie kampanii 1939 r. był oficerem łącznikowym między Naczelnym Dowództwem a MSZ. Po 17 września przekroczył granicę Rumunii, po czym przedostał się do Francji. Tam wykładał na kursach szkoleniowych dla oficerów sztabowych w Coëtquidan, a po przedostaniu się do Wlk. Brytanii – w Szkocji (do stycznia 1942 r.). Przeniesiony do WP w ZSSR, był zastępcą komendanta Centrum Wyszkolenia Armii (kwiecień-sierpień 1942), funkcję tę sprawował też po wyjściu wojska do Iranu. W okresie od 15 sierpnia do 21 października 1944 r. dowodził I Brygadą Strzelców Karpackich na froncie włoskim. Następnie został kierownikiem komisji doświadczeń wojennych (potem: sekcji historycznej 2 Korpusu Polskiego). Od października 1946 r. aż do demobilizacji pracował w tej sekcji w Wlk. Brytanii.

Od marca 1947 r. współpracował z Instytutem Józefa Piłsudskiego w Londynie, z czasem został szefem wydz. studiów. Honorowy członek Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Od 1954 r. wykładał historię w Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie, uczestniczył w pracach Polskiego Tow. Naukowego i Instytutu im. gen. W. Sikorskiego. Pisywał w Niepodległości, Tekach Historycznych i Bellonie. Autor licznych prac historycznych.

Należał do Ligi Niepodległości Polski: w latach 1978-1984 był członkiem jej Rady Naczelnej, a potem w latach 1986-1992 (do jej rozwiązania). Z wyboru prezydenta RP w 1983 r. został (do 1989 r.) członkiem Rady Narodowej. Około 1985 r. awansował na płk. dypl. piech.

Jako ostatni oficer Legionów Polskich zmarł 6 kwietnia 1994 r. w Londynie i został popchowany na tamtejszym Cmentarzu Gunnersbury.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., orderem Polonia Restituta 2, 3, 4 i 5 kl., Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi z mieczami i dwukrotnie złotym Krzyżem Zasługi.

Opublikował: Zaplecze przysięgi Legionów, „Niepodległość” t. IX/1974; z A. Suchcitzem wydał: Józef Piłsudski: Korespondencja 1914-1917 (2 wyd.).