Bojownikom niepodległości

Stanisław Kazimierz Marcin Łapiński

(1891-1922)

łapiński stanisław kazimierzUrodził się 24 stycznia 1891 r. w Warszawie. Syn Tomasza, urzędnika, oraz Teofili z Porowskich.

Od 1904 r. uczył się w Szkole Handlowej w Białymstoku. Wspólnie ze Stanisławem Zwierzyńskim i Aleksym Nehringiem należał do tajnego kółka samokształceniowego. W 1910 r. wyjechał do Lwowa i tam  podjął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. 20 lipca 1914 r. uzyskał absolutorium.

Od 1912 r. należał do Związku Strzeleckiego we Lwowie. Ukończył kurs oficerski.

W czasie I wojny światowej 2 sierpnia 1914 r. wyjechał ze Lwowa do Krakowa, gdzie wstąpił do oddziału J. Piłsudskiego. Był adiutantem III baonu 1 pp LP, a następnie dowódcą plut. 9 października 1914 r. mianowany ppor. piech. Po śmierci kpt. Władysława Milki pod Marcinkowicami (6 grudnia) objął dowództwo 2 komp. I baonu. Po utworzeniu I Brygady (18 grudnia) komp. tę rozformowano, a on sam otrzymał funkcję zastępcy dowódcy I baonu. Podczas bitwy pod Łowczówkiem 25 grudnia został ranny i dostał się do niewoli, z której 31 grudnia zbiegł. Ukrywszy się przed Rosjanami w Tarnowie, przebywał w nim do 5 maja 1915 r. 19 maja powrócił do I Brygady. Został wówczas dowódcą plut. miotaczy min w 2 komp. 5 pp LP. 28 czerwca został lekko ranny pod Bidzinami, do 21 lipca  przebywał w szpitalu twierdzy nr 9 w Krakowie. 7 lipca awansował na por. piech. Kolejny raz został ranny w czasie bitwy pod Kościuchnówką (4-6 lipca 1916 r.). Leczył się w szpitalu w Krakowie, po czym powrócił do pułku. W okresie od 31 stycznia do 30 marca 1917 r. przebywał na wojennym kursie Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie. 14 kwietnia przydzielony jako hospitant na okres trzech miesięcy do 1 part LP. 11 czerwca został przeznaczony do sztabu Inspektoratu Wyszkolenia WP w charakterze adiutanta sztabu.

W następstwie kryzysu przysięgowego 16 lipca 1917 r. zwolniony z Legionów, po czym internowany przez Niemców w Beniaminowie. W obozie przebywał do 18 czerwca. Zwolniony wyjechał do Lwowa, gdzie wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej i służył jako instruktor.

Od 1 listopada 1918 r. jako zastępca naczelnego komendanta i I szef sztabu uczestniczył w obronie Lwowa przeciwko Ukraińcom. Lekko ranny w rękę 21 listopada w czasie walk o cytadelę  Następnie od 28 listopada referent operacyjny w Adiutanturze Generalnej Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza. 17 grudnia awansował na kpt. SG piech. 26 grudnia jako oficer łącznikowy J. Piłsudskiego przybył do Poznania i do 14 stycznia 1919 r. był czasowo szefem sztabu Dowództwa Głównego oraz jego pierwszym organizatorem (od 3 stycznia dowódca wydziału organizacyjnego Dowództwa Głównego). 22 stycznia został przydzielony do Oddziału III Naczelnego Dowództwa. Brał udział w wyprawie wileńskiej w kwietniu 1919 r. Później szef sekcji w tym oddziale. 3 maja 1920 r. objął funkcję szefa sztabu 15 DP. Był jednym z twórców sukcesów tej dywizji. Z dniem 1 kwietnia 1920 r. awansowany na ppłk. SG piech.

Wybitne zasługi w służbie sztabowej oraz chwalebny udział w przygotowaniu i przeprowadzeniu minionych bitew 15 Dyw. piech., której jest Szefem Sztabu [z wniosku na order Virtuti Militari].

Po wojnie od 1 marca do 1 lipca 1921 r. pozostawał w dyspozycji Departamentu II MSWojsk (ukończył kurs uzupełniający dla oficerów sztabowych). Od 2 lipca 1921 r. dowodził (początkowo jako p.o., od 8 sierpnia etatowo) 70 pp

Zmarł 16 listopada 1922 r. w Poznaniu. Pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa pole II.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych, pośmiertnie otrzymał Krzyż Niepodległości z mieczami.

Rodziny nie założył.

Jego pomnik znajduje się w Łapach, jest patronem ulicy w tym mieście i tamtejszego Towarzystwa Regionalnego. Przed 1939 r. był patronem ulicy we Lwowie,  w latach 2009-2019 Gimnazjum nr 1 w Łapach.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 260/1931, 258/1933
Źródła

CAW, I.482.23-1691, VM; Bohaterom narodowym w hołdzie, Lwów 1936; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 3, Warszawa 2006; Encyklopedia Wojskowa t. V, Warszawa 1936; M. Jaworska, M. Olechnowicz, Stu na 100-lecie Niepodległości Polski Łapy Poświętne Sokoły Suraż, Łapy 2007; T. Kasprzycki, Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934; Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Oświęcim 1915; Lista strat Legionu Polskiego. Od lipca do października 1915, Piotrków 1915; B. Polak, w: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, Poznań 2002; S. Łapiński-Nilski, A. Kron, Listopad we Lwowie (1918 r.), Łapy-Białystok 1993; Materiały do historii I Brygady, „Żołnierz Legionów i POW” nr 3-4/1939; „Monitor Polski” 1931, nr 260, 1933, nr 258 [po raz drugi odznaczony Krzyżem Niepodległości jako „Władysław Nilski” „Monitorem Polskim” 1933 nr 292]; Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918 t. 3, Lwów 1939; S.F. Składkowski, Beniaminów 1917-1918, Warszawa 1935; J. Wereszyca [D. Łomaczewska], Przewodnik po Cmentarzu Obrońców Lwowa, Warszawa 1989