Stanisław Michał Lityński

Urodził się 28 września 1895 r. w Stanisławowie.

Uczył się w I gimnazjum z polskim językiem wykładowym w rodzinnym mieście. W 1913 r. uzyskał maturę.

Odbył obowiązkową służbę wojskową w armii austro-węgierskiej w charakterze jednorocznego ochotnika.

Od 1912 r. członek XXIV Polskiej Drużyny Strzeleckickiej w Stanisławowie. 31 grudnia 1913 r. mianowany zastępowym, 15 marca 1914 r. awansował na plut., a potem na podoficera kadeta. Dowodził plut. w Mariampolu, a od 15 czerwca do 15 lipca 1914 r. w zastępstwie XXIV PDS.

Od 1909 r. należał do tajnego skautingu (Oddział Ćwiczebny w Stanisławowie), potem, był drużynowym w jawnym skautingu rodzinnym mieście.

Podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim.

W sierpniu 1914 r. jako dowódca komp. przybył do krakowskich Oleanderów. Wobec buntu komp. na tle otrzymanej broni wydalony z szeregów.

W czasie I wojny światowej w armii austro-węgierskiej. Służył w 32 pp Obrony Krajowej (potem: 32 pstrz). 1 sierpnia 1916 r. mianowany ppor. rez. piech. Od kwietnia 1918 r. działał w POW we Lwowie i Stanisławowie.

Po rozkładzie Austro-Węgier w listopadzie 1918 r. aresztowany przez Ukraińców, wkrótce zbiegł.

Od stycznia 1919 r. w WP. Służył jako dowódca komp. powiatu limanowskiego. W kwietniu awansował na por. piech. Od lipca w 1 psp. W marcu 1920 r. przeniesiony do 2 psp, w jego składzie uczestniczył w walkach z bolszewikami. We wrześniu 1920 r. awansował na kpt. piech. Był dowódcą komp. i baonu.

W pułku tym służył do czerwca 1921 r. Urlopowany na czas studiów prawniczych. Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919 r., od lutego 1923 r. pełnił służbę w Oddz. I Sztabu Generalnego. Od 24 stycznia 1924 r. był wykładowcą w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. Z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansował na mjr. piech. Od 1 listopada 1924 r. studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu studiów (jesień 1926 r.) pozostał na uczelni; do listopada 1927 r. był kierownikiem referatu i wykładowcą taktyki ogólnej. Awansowany 1 stycznia 1930 r. na ppłk. dypl. piech., od 20 listopada 1932 do 22 grudnia 1934 r. zastępca dowódcy 4 psp. Następnie ponownie w Wyższej Szkole Wojennej. Od 31 sierpnia 1935 do października 1937 r. dowódca 85 pp. Powrócił na stanowisko wykładowcy taktyki ogólnej do Wyższej Szkoły Wojennej. 19 marca 1938 r. awansował na płk. dypl. piech. Od listopada 1938 do marca 1939 r. był dyrektorem nauk kursu doskonalenia dla oficerów dyplomowanych. Był autorem szkolnej doktryny wojennej. 23 marca 1939 r. został szefem sztabu Armii „Poznań”.

Był prezesem Koła Stanisławowian Tow. Rozwoju Ziem Wschodnich (1939).

Podczas II wojny światowej w czasie kampanii wrześniowej szef sztabu Armii „Poznań”. Brał m.in. udział w bitwie nad Bzurą i w obronie Warszawy. Po kapitulacji załogi stolicy (28 września) dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał do końca wojny m.in. w oflagu VII A w Murnau. Tam prowadził wykłady z taktyki. Uwolniony 29 kwietnia 1945 r. przez oddziały alianckie.

Wyjechał do Włoch, gdzie do listopada 1945 r. był II zastępcą dowódcy 5 KDP w 2 Korpusie Polskim. Następnie był przewodniczącym Podkomisji Historycznej Armii Krajowej. Od 10 grudnia 1946 r. służył w samodz. sekcji badań wojskowo-historycznych, przekształconej potem na Komisję Historyczną b. Sztabu Głównego WP.

Po demobilizacji zamieszkał w Londynie..

Zmarł 18 kwietnia 1958 r. w Londynie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu North Sheen.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości, pośmiertnie (z dniem 1 stycznia 1964 r.) awansowany przez gen. Władysława Andersa na gen. bryg.

Żonaty z Julią Sztolcman, miał dwóch synów m.in. Józefa (18 XI 1928-20 VIII 2013), geofizyka, klimatologa, działacza polonijnego.