Bojownikom niepodległości

Stanisław Seweryn Burhardt–Bukacki

(1890–1942)

Stanisław Seweryn Burhardt–BukackiUrodził się 8 stycznia 1890 r.w Cannes we Francji. Syn Jana Krzysztofa, ziemianina, powstańca 1863 r., i Salomei Otylii z Dąbkowskich. Wnuk żołnierza 1831 r. Uczęszczał do polskiego gimnazjum B. Kośmińskiego w Częstochowie, a po jego ukończeniu (1910 r.) studiował na Wydz. Architektury Politechniki Lwowskiej. Od 1906 r. uczestniczył w pracach wojskowo-niepodległościowych. W okresie nauki gimnazjalnej należał do „Sokoła”. W 1910 r. wstąpił do Zw. Strzeleckiego, skąd 1 listopada przeszedł do Polskich Drużyn Strzeleckich. Ukończył szkołę podoficerską i podchorążych tej organizacji, uzyskując w lutym 1913 r. najwyższy stopień w PDS tj. podchorążego. W marcu został referentem sztabu I okręgu (lwowskiego) PDS, zaś we wrześniu dowódcą komp. podoficerskiej. Od marca 1914 r. komendant III okręgu (warszawskiego) ps. „Skalicz”. Zorganizował szkołę podchorążych PDS w Warszawie, prowadził wykłady w szkole podoficerskiej oddziałów żeńskich swojego okręgu. Podczas kursu instruktorskiego PDS w Nowym Sączu (15 lipca-2 sierpnia 1914) był dowódcą 4 komp. (szkoła żołnierska) i instrktorem, zaś od 26 lipca – jego komendantem. Po ogłoszeniu mobilizacji strzeleckiej razem z uczestnikami kursu przybył do Krakowa. W czasie I wojny światowej 3 sierpnia przydzielony jako dowódca III plut. do 1 komp. kadrowej ps. „Bukacki”, wraz z nią 6 sierpnia wyruszył na front. 9 października mianowany ppor. piech.,już 14 października awansował na por. piech. Został wówczas dowódcą 4 komp. III baonu 1 pp LP. Podczas formowania I Brygady 18 grudnia objął dowództwo III baonu 1 pp LP. Lekko kontuzjowany 22 grudnia pod Łowczówkiem, 1 stycznia 1915 r. awansował na kpt. piech. i otrzymał dowództwo I baonu. Od 1 kwietnia oficer sztabu I Brygady, od 11 maja ponownie dowodził I baonem. Po raz drugi lekko kontuzjowany pod Jastkowem (2 sierpnia). 16 kwietnia 1916 r. awansował na mjr. piech. W trakcie działań niejednokrotnie dowodził w zastępstwie 1 pp LP. Po bitwie pod Kościuchnówką 7 lipca objął w zastępstwie, a od 28 grudnia na stałe, dowództwo 5 pp LP. Od 14 czerwca 1917 r. był adiutantem gen. Hansa von Beselera. W następstwie kryzysu przysięgowego 23 lipca internowany przez Niemców w Beniaminowie, przebywał tam aż do października 1918 r. Po uwolnieniu z obozu 15 października został ianowany komendantem POW na okupację austro-wegierskiej i tydzień później przybył do Lublina. 6 listopada objął funkcję szefa sztabu wojsk Lubelskiej Republiki Ludowej. 10 listopada awansował na ppłk. piech. Po jej podporządkowaniu J. Piłsudskiemu 16 listopada został szefem sztabu OGen Lubelskiego, a 24 listopada – Ogen Warszawa. 27 maja 1920 r. objął funkcję szefa sztabu Armii Rezerwowej gen. Kazimierza Sosnkowskiego i awansował na płk. piech. ze starszeństwem z 1 kwietnia. 20 czerwca, po wykonaniu przez armię zwycięskiego przeciwuderzenia na froncie litewsko-białoruskim, powrócił na zajmowane poprzednio stanowisko. 7 lipca otrzymał dowództwo 8 DP, a 22 lipca grupy złożonej z 8 i 10 DP. Od 31 lipca ponownie dowodził 8 DP m.in. w bitwie warszawskiej, zaś od września GO w składzie 6 Armii na froncie ukraińskim. Po zakończeniu działań wojennych 10 stycznia 1921 r. skierowany na kurs informacyjny dla wyższych dowódców i oficerów Sztabu Generalnego, od 23 marca był kierownikiem Głównego Centrum Wyszkolenia OGen Warszawa; we wrześniu ponownie objął dowództwo 8 DP. Zweryfikowany jako płk piech. z 1 czerwca 1919 r., z dniem 1 lipca 1923 r. awansował na gen. bryg. Od 31 grudnia 1925 do 17 maja 1926r. był szefem Oddz. III Sztabu Generalnego. Podczas przewrotu wojskowego opowiedział się po stronie marsz. J. Piłsudskiego. W dniach 13-14 maja 1926 r. stał na czele Grupy „Cytadela”. Od 17 maja do 28 czerwca był szefem Sztabu Generalnego, zaś od 28 czerwca do 20 sierpnia II wiceministrem SWojsk. 11 września mianowany generałem do prac przy GISZ. W latach 1931-1933 przewodniczył polskiej delegacji na konferencję rozbrojeniową w Genewie, zaś w latach 1933-1935 był II zastępcą szefa Sztabu Głównego. 22 grudnia 1935 r. objął stanowisko inspektora armii. 1 stycznia 1936 r. awansował na gen. dyw. W wypadku wojny z ZSSR był przewidywany na dowódcą Atmii „Wołyń”. Działacz sportowy: był m.in. prezesem WKS „Modlin”, a także Polskiego Zw. Pływackiego (1926-1927)oraz Polskiego Zw. Hokeja na Lodzie (1938-1939). Podczas kampanii 1939 r. 3 września mianowany szefem Polskiej Misji Wojskowejwe Francji. Od 23 listopada 1939 do czerwca 1940 r. był przewodniczącym Komisji Regulaminowej. Wyróżnił się podczas ewakuacji oddziałów polskich z Francji do Wlk. Brytanii. Od czerwca do sierpnia był dowódcą Obozów i Oddziałów WP w Szkocji. Odwołany na skutek intryg m.in. gen. Izydora Modelskiego i gen. Gustawa Paszkiewicza, nie objął już żadnej funkcji. Zmarł 6 czerwca 1942 r. w Edynburgu. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Corstorphine Hill. Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 3 i 4 kl., Krzyżem Niepodległości z mieczami, pięciokrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie złotym Krzyżem Zasługi, francuską Legią Honorową 3 i 5 kl. i rumuńskim orderem Korony Rumunii 2 kl. Opublikował: Zdobycie Jabłonki, „Bellona” zesz. 8/1918. Żonaty (od 23 I 1919) z Jadwigą Salkowską, miał z nią córkę Joannę (1 I 1920-1994), a po rozwodzie (od 27 X 1929) z Matyldą Luizą Milli Ireną z Szulców Kwiatkowską. Jego pamięci poświęcono tablicę w kościele na Saskiej Kępie w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 18/1931
Źródła

CAW, akta personalne 7315, 13 118; H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; Encyklopedia Wojskowa t. I, Warszawa 1934; T. Kasprzycki, Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934; T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; M. Kukiel, Generał Sikorski. Żołnierz i mąż stanu Polski Walczącej, Londyn 1970; A. Lenkiewicz, Kawalerowie Polski Niepodległej cz. 2, bmdw; G. Łowczowski, 5 Pułk Piechoty Legionów „Zuchowatych”, Londyn 1968; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; J.M. Majchrowski, Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret oddziału, Kraków 2014; Materiały do historii I Brygady, „Żołnierz Legionów i POW” nr 3-4/1939; „Monitor Polski” nr 18/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; S.F. Składkowski, Beniaminów 1917-1918, Warszawa 1935; P. Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994; B. Tuszyński, Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939-1945, Warszawa 1999; A. Wojtaszak, Generalicja Wojska Polskiego 1921-1926, Szczecin 2005; Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1946, Londyn 1952.