Bojownikom niepodległości

Stanisław Zygmunt Hirszel

(1885–1937)

Urodził się 7 sierpnia 1885 r. w Warszawie. Syn Antoniego, urzędnika, oraz Marii z Kuczów.
Ukończył gimnazjum realne w Warszawie. Mieszkał w Zakopanem, gdzie przed 1912 r. ukończył prywatne studia malarskie. Malował portrety m.in. Leona Lorii, Mariusza Zaruskiego i Juliusza Żuławskiego. Członek Tow. Tatrzańskiego.
Od 1912 r. należał do Zw. Strzeleckiego ps. „Radzisz”.
Po wybuchu wojny 7 sierpnia 1914 r. jako szer. wstąpił do oddziału J. Piłsudskiego. Przeniesiony do szw. kawalerii W. Prażmowskiego-Beliny, w październiku i listopadzie 1914 r. uczestniczył w pracach Polskiej Organizacji Narodowej w Piotrkowie i Częstochowie. Od listopada do 6 stycznia 1915 r. służył w baonie uzupełniającym kpt. Andrzeja Galicy. Wobec choroby od 6 stycznia do 2 maja 1915 r. przebywał w szpitalu w Meranie, a później na sześciotygodniowym urlopie w Zakopanem. Przeniesiony do Dep. Wojskowego NKN, aż do 1 sierpnia 1916 r. był kierownikiem wydz. zapomogowego z tym, iż w okresie 15 sierpnia-1 listopada 1915 r. służył w 6 pp LP. Od 1 sierpnia 1916 do 15 czerwca 1917 r. był przydzielony do komend werbunkowych w Dąbrowie Górniczej, Zamościu i Łodzi (od 8 lutego 1917 r. adiutant w tamtejszym Inspektoracie Zaciągowym). 1 stycznia 1917 r. mianowany chor. kanc., od 6 kwietnia służył w Powiatowym Urzędzie Zaciągu w Pabianicach, od 1 maja jako jego kierownik. 11 maja został kierownikiem biura zgłoszeń KIZ w Ozorkowie (do 21 czerwca). Od 1 lipca służył w 2 pp LP, zaś od 1 sierpnia do 1 września na kursie wyszkolenia w Zambrowie.
Po kryzysie przysięgowym z lipca tego roku w Polskim Korpusie Posiłkowym. Od 8 września pozostawał w rezerwie personalnej, następnie w szkole oficerskiej w Siedliskach, a od 15 stycznia do 18 lutego 1918 r. w 9 komp. III baonu przy Dowództwie Uzupełnień w Bolechowie. Po przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą został internowany przez Austriaków. Do 6 sierpnia przebywał m.in. w obozie w Huszt.
Po odzyskaniu niepodległości od 1 marca do 14 października 1919 r. dowodził oddziałem w Warszawie. Mianowany ppor. piech. ze starszeństwem z 1 marca 1918, od 14 października 1919 do 6 marca 1920 r. pracował w sekcji prasowej Oddz. II Naczelnego Dowództwa, po czym przeniesiono go do baonu zapasowego 4 psp. Po zakończeniu wojny przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.
Ze względu na dokuczającą mu chorobę płuc przebywał na przemian w Zakopanem i Warszawie.
Zmarł 15 kwietnia 1937 r. w m. Miłosna koło Warszawy. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym na Powazkach w Warszawie kwat. 158.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.
Dwukrotnie żonaty: po raz drugi (od 4 II 1919) z Mileną Klonowską, z którą miał syna Henryka (4 VI 1921-VII 1944), rozstrzelanego przez Niemców w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 171/1933
Źródła

CAW, akta personalne 85, 3679; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 2, Warszawa 2006; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; W. Milewska, M. Zientara, Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy 1914-1918, Kraków 1999; „Monitor Polski” nr 171/1933; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; K. Stepan, Prawie jak słownik, „Mars” t. 20/2006; W. Wyganowska, Sztuka Legionów Polskich 1914-1918, Warszawa 1994; M. Zakrzewska, Słownik artystów polskich i w Polsce działających t. III, Wrocław 1979.