Bojownikom niepodległości

Stefan Julian Brzeziński

(1879–1963)

Urodził się 20 września 1879 r. w Częstochowie. Syn Ignacego, urzędnika kolejowego, i Nicefory z Kulejowskich.
W 1895 r. ukończył gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim, po czym kontynuował naukę w Szkole Mechaniczno-Technicznej Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda, uzyskując w 1900 r. dyplom inżyniera.
W okresie nauki zarówno w Piotrkowie, jak i w Warszawie, zakładał koła oświaty ludowej.
Po uzyskaniu dyplomu inżyniera podjął pracę zawodową w administracji Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Żyrardowie. Kontynuował także działalność oświatową: od 1903 r. wydawał serię prac popularnonaukowych Biblioteka Współczesna (ogółem ponad 20 tomów), przeznaczoną głównie dla nauczycieli szkół ludowych.
13 listopada 1904 r. na zjeździe w Jaktorowie koło Warszawy powołał Polski Zw. Ludowy i stanął na czele jego Komitetu Głównego. Był redaktorem naczelnym nielegalnego organu związku „Głosu Gromadzkiego”. 1 października 1905 r. zorganizował pierwszy zjazd nauczycieli szkół ludowych w Pilaszkowie. Aresztowany przez władze rosyjskie 26 grudnia, został osadzony w X pawilonie warszawskiej cytadeli, a potem na Pawiaku. Skazany na pięć lat zesłania do wsi Kołpaszewo nad Obem. We wrześniu 1906 r. zbiegł z Syberii do Królewca, a potem do Galicji. Po krótkim pobycie we Lwowie i Krakowie wyjechał do Paryża.
Do 1911 r. studiował prawo i ekonomię w Paryżu, Zurychu, Wiedniu i Krakowie.
W latach 1911-1918 pracował jako inżynier w Zarządzie m. Warszawy.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. został pracownikiem administracji PKP. Później przeszedł do MSW, gdzie był kolejno inspektorem, naczelnikiem wydz. inspekcji (do 1924 r.) i zastępcą dyrektora Dep. Samorządowego.
Od 1921 r. członek Rady Naczelnej PSL „Piast”. W latach 1924-1927 sprawował funkcję posła z listy PSL „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa”.
W 1927 r. powrócił do pracy w MSW. Był naczelnikiem wydz. finansów komunalnych i wydz. gospodarczego polityki komunalnej.
W 1931 r. przeszedł do GUS, gdzie objął stanowisko naczelnika wydz. statystyki rolnej i redakcję „Wiadomości Korespondenta Rolnego”.
Był przewodniczącym podkomisji Ruchu Ludowego w komisji Ogólnej Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości.
Po II wojnie światowej kontynuował pracę w GUS (do 1951 r.). Następnie pobierał rentę dla zasłużonych.
Zmarł 19 sierpnia 1963 r. w Warszawie.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 4 kl., w PRL otrzymał order Sztandaru Pracy 2 kl. oraz dwukrotnie złoty Krzyż Zasługi.
Żonaty z Genowefą z Czerneckich.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1931
Źródła

J. Górecki, w: Słownik biograficzny Ziemi Częstochowskiej t. I, Częstochowa 1998; H. Kiepurska, Warszawa w rewolucji 1905-1907, Warszawa 1974; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; „Monitor Polski” nr 64/1931; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny t. I, Warszawa 1998; Z. Puchalski, T. Wawrzyński, Krzyż i Medal Niepodległości, Warszawa 1994; Słownik Biograficzny Działaczy Ruchu Ludowego, Warszawa 1989.