Stefan Juszczyński

Urodził się 22 września 1860 r. w Nowo-Aleksandrowsku na Litwie. Syn Adolfa, szlachcica, i Stefanii z Jakułkowskich (?).

Ukończył cztery klasy szkoły realnej w Dyneburgu oraz szkołę mierniczych w Pskowie.

Należał do rosyjskiej partii Narodna Wola. W lutym 1883 r. został aresztowany w Połtawie. Przez blisko dwa lata więziony w Hadziaczu w guberni połtawskiej. W trybie administracyjnym zaliczono mu jako karę areszt prewencyjny, po czym na trzy lata oddano pod dozór policji.

W październiku 1887 r. przyjechał do Warszawy, gdzie po kilku miesiącach wstąpił do partii „Proletariat” ps. „Wacław”. Prowadził działalność propagandową wśród robotników, pracował w partyjnej spółdzielni introligatorskiej. Ponownie aresztowany w nocy na 30 września 1885 r., został osadzony w X pawilonie warszawskiej cytadeli. Wyrokiem administracyjnym z 12 maja 1887 r. skazany na pięć lat zesłania do Syberii Wschodniej. Po ogłoszeniu wyroku osadzony na Pawiaku, skąd po kilku dniach wywieziono go do więzienia „Butyrki” w Moskwie, po czym zesłano na Syberię. W drodze na zesłanie zachorował na tyfus plamisty i przez kilka miesięcy leczył się w szpitalu w Niżnieudińsku. Od grudnia 1887 r. przebywał na zesłaniu we wsi Tunka, gdzie jego towarzyszem był m.in. J. Piłsudski. Studiował tam nauki przyrodnicze, a jako etnograf-amator badał obyczaje ludności.Po odbyciu kary w końcu 1892 r. wyjechał do Połtawy, gdzie przez wiele lat pracował jako geometra. W 1920 r. powrócił do Polski.

W niepodległej Polsce mieszkał w Bydgoszczy. Pracował jako naczelnik wydziału wywłaszczeń Zarządu Budowy Kolei Śląsk-Gdynia. Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Andrzejowie (obecnie część Łodzi).

Należał do Stow. b. Więźniów Politycznych.

Opublikował: Przyczynek do dziejów „Proletariatu”, „Kronika Ruchu Rewolucyjnego w Polsce”, 1936, nr 2; Z pobytu w Tunce, „Niepodległość”, 1931, t. IV.

Zmarł po 1937 r.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.