Bojownikom niepodległości

Stefan Marian Juliusz Benedykt

(1896–1987)

Urodził się 29 listopada 1896 r. w Wiedniu. Syn Fryderyka i Barbary.

Ukończył gimnazjum we Lwowie.

W czasie I wojny światowej 28 sierpnia 1914 r. wstąpił do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu w stopniu kpr. służył w 2 pp LP. W okresie od 14 stycznia do 14 maja 1915 r. był słuchaczem kursu szkoły podchorążych LP. Następnie jako aspirant oficerski przydzielony do tworzonej 5 komp. 4 pp LP. Z dniem 15 listopada 1915 r. mianowany chor. piech., dowodził plut. w I baonie. Podczas  bitwy pod Kościuchnówką 6 lipca 1916 r. został ciężko ranny (16 ran) i dostał się do niewoli rosyjskiej. 15 lipca awansowany na ppor. piech.

Przebywał w obozie jenieckim w guberni orłowskiej. Po ucieczce z niewoli służył w POW na wschodzie, a następnie w II Korpusie Polskim. Uczestniczył w bitwie pod Kaniowem, po czym przedostał się na Murmań. Od lipca 1918 r. był adiutantem oddziału polskiego w Koli, a od 28 października do 25 listopada – dowództwa WP w północnej Rosji. 15 listopada mianowany por. piech. 26 listopada wysłany jako kurier dowódcy oddziału do Francji, po przybyciu tam wstąpił do armii gen. Józefa Hallera, z którą wiosną 1919 r. powrócił do kraju.

Jako kpt. piech. od 16 czerwca do 30 listopada 1919 r. uczestniczył w wojennym kursie Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie. Na początku 1920 r. był referentem w referacie IV fotograficznym wydz. I organizacyjnego Sztabu Generalnego. Od lutego sprawował funkcję naczelnika wydz. I organizacyjnego sekcji II Biura Wywiadowczego tego sztabu. W okresie od kwietnia do czerwca szef Oddz. II 2 Armii, a wlipcu – dowództwa Frontu Ukraińskiego.

Po zakończeniu wojny, zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919 r., służył w 58 pp. Awansowany na mjr. piech. (z dniem 1 lipca 1923 r.), 31 lipca 1924 r. przeszedł w stan spoczynku.

W tym też roku ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując tytuł dr. praw. Następnie do 1932 r. pracował jako dziennikarz w redakcjach „Kuriera Polskiego”, „Polski Zbrojnej” i „Prasy Polskiej”. W tym też okresie został aplikantem sądowym, a w 1934 r. notariuszem przy Sądzie Okręgowym w Warszawie.

W 1924 r. został członkiem Zarządu Głównego Zw. Legionistów Polskich. Od 1929 r. był wiceprezesem Zw. Murmańczyków, był też członkiem władz naczelnych Federacji Polskich Zw. Obrońców Ojczyzny. Od 1932 r. członek zarządu Syndykatu Dziennikarzy oraz skarbnik Fundacji Inwalidów m. st. Warszawy. Przez pewien czas przewodniczył Zw. Inwalidów Wojennych RP.

Po kampanii 1939 r. przedostał się na Węgry i w końcu 1941 r. przebywał w obozie internowanych w Eger. Następnie osiadł w Budapeszcie. Tam uczestniczył w pracy konspiracyjnej, zajmując się przerzutem Polaków na zachód. Po wejściu Niemców na Węgry w marcu 1944 r. aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Mauthausen.

Po wyzwoleniu przedostał się do 2 Korpusu Polskiego, w którym służył w Oddz. Kultury i Prasy. Zdemobilizowany, osiedlił się w Londynie.

Był sekretarzem Zw. Piłsudczyków oraz członkiem władz londyńskiego Instytutu J. Piłsudskiego, Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Zw. Pisarzy oraz Zjednoczenia Polskiego i Zw. Kacetowców. Awansowany na obczyźnie na ppłk. i płk. piech.

W 1969 r. mianowany przez Radę Trzech członkiem Rady Jedności Narodowej, do 1973 r. pracował w klubie Ligi Niepodległości Polski. W latach 1978-1984 był członkiem Rady Naczelnej tej piłsudczykowskiej partii.

Zmarł 21 marca 1987 r. w Londynie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi.

Opublikował: Legiony to żołnierska nuta..., w: Czwarty Pułk Piechoty 1806-1966, Londyn [1965].

Żonaty z Zofią Anną z Junosza-Janiewiczów, miał z nią córki.

Źródła

H. Bagiński, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Warszawa 1921; W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; Czwarty Pułk Piechoty 1806-1966, Londyn [1965]; A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW – Wschód 1914-1921, Olsztyn 2012; Kierownictwo obozu niepodległościowego na obczyźnie 1945-1990, Londyn 1996; E. Kossewska, Związek Legionistów Polskich 1922-1939, Warszawa 2003; Księga pamiątkowa 1830-29.XI-1930, Ostrów Mazowiecka 1930; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 132/1931; K. Nowina-Konopka, Wspomnienia wojenne kapelana II Brygady Legionów Polskich, Kraków 1993; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928; Rocznik oficerski rezerw 1934; P. Stawecki, Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław 1997; „Wiadomości Instytutu Piłsudskiego” nr 3/1987.