Bojownikom niepodległości

Stefania Aluchna

(1896–1979)

Stefania AluchnaUrodziła się 6 sierpnia 1896 r. w Warszawie. Córka Piotra Pawła i Tekli z Kulikowskich. Ukończyła gimnazjum humanistyczne im. K. Potockiej.

Podczas I wojny światowej w latach 1917–1918 służyła w Polskiej Organizacji Wojskowej w Pułtusku, przyjęła pseudonim „Korwinówna”.

W niepodległej Polsce (po 11 listopada 1918) od roku 1920 w Sekcji Propagandy i Oświaty Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza, przydzielona do Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Od 30 listopada 1921 do 8 stycznia 1922 r. brała udział w organizowaniu wyborów do Sejmu Litwy Środkowej, który w marcu 1922 r. podjął uchwałę w której zapisano, że „Ziemia Wileńska stanowi bez warunków i zastrzeżeń nierozerwalną część Rzeczypospolitej Polskiej” (formalne włączenie Litwy Środkowej do Polski nastąpiło 18 kwietna). Od 1 września 1922 r. pracowała jako instruktorka oświaty pozaszkolnej na powiat wileńsko-trocki w Kuratorium Okręgu Szkolnego w Wilnie. 31 sierpnia 1926 r. przeniosła się do Warszawy. Od 1 maja 1927 do 31 sierpnia 1931 r. w Polskim Białym Krzyżu była instruktorką oświatową i wizytatorską placówek oświatowych w wojsku. W latach 1933–1939 pracowała w PKO jako referentka do spraw społecznych.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. została zmobilizowana do II Oddziału Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Uczestniczyła w organizowaniu batalionów robotniczych w obronie Warszawy. Po kapitulacji stolicy (28 września) podjęła działalność konspiracyjną w szeregach Służby Zwycięstwa Polski / Związku Walki Zbrojnej / Armii Krajowej. Od roku 1940 była łączniczką do zadań specjalnych przy komendancie Okręgu Warszawskiego ZWZ płk. Zdzisławie Zajączkowskim. Następnie sprawowała funkcję kierowniczki Poczty Okręgowej, przy płk. Antonim Chruścielu „Monterze”. Do 30 lipca 1944 r. szefowa łączności konspiracyjnej Komendy Okręgu Warszawskiego AK. W powstaniu warszawskim 1944 r. pełniła funkcję szefa kancelarii Warszawskiego Korpusu AK i kierowniczki szyfrantek z siedzibą w hotelu Victoria. 5 sierpnia 1944 r. przeszła ze Sztabem do gmachu PKO przy ul. Świętokrzyskiej, po jego zbombardowaniu do kina Paladium. Po kapitulacji oddziałów powstańczych, 2 października 1944 r. dostała się do niewoli niemieckiej. Przebywała w obozie przejściowym dla żołnierzy AK w Ożarowie k. Warszawy, następnie w Stalagu XI B Fallingbostel oraz obozach: Bergen-Belsen, Molsdorf i Blankenheim. 13 kwietnia 1945 r uwolniona przez wojska alianckie. Podjęła służbę w 2 Korpusie Polskim jako zastępczyni inspektorki Pomocniczej Służby Wojskowej Kobiet.

17 maja 1947 r. powróciła do Polski. Zweryfikowana jako por. Zamieszkała w Słupsku. Pracowała w PKO. Zmarła 31 października 1979 r. w Słupsku i tam została pochowana.

Odznaczona Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, srebrnym Krzyżem Zasługi z mieczami, w PRL otrzymała order Odrodzenia Polski 5 kl.

Źródła

W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863–1938 Słownik biograficzny t. 1, Mińsk Mazowiecki – Warszawa – Kraków 2011; A.E. Markert, Stefania Aluchna, www.1wrzesnia39.pl; „Monitor Polski” 1933, nr 24; K. Malinowski, Żołnierze łączności walczącej Warszawy, Warszawa 1983.